Nhu cầu điện năng tăng vọt, do sự bùng nổ của các trung tâm dữ liệu và quá trình điện khí hóa ở các nền kinh tế đang phát triển, đòi hỏi một chiến lược "tổng hợp mọi nguồn". Các lãnh đạo doanh nghiệp và chuyên gia cho rằng, dầu khí sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng, đáp ứng khoảng một nửa nhu cầu năng lượng toàn cầu trong tương lai.
“Tôi cho rằng mọi người thường đánh giá thấp quy mô tổng thể của hệ thống năng lượng toàn cầu và vai trò thống trị của dầu khí trong hệ thống đó,” Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc điều hành ExxonMobil, ông Darren Woods, phát biểu tại Hội thảo thường niên lần thứ 11 của Trung tâm Năng lượng Kay Bailey Hutchison tại Đại học Texas ở Austin.
“Dù hiện có nhiều nguồn năng lượng mới đang phát triển, nhưng chúng khởi đầu từ một nền tảng rất nhỏ trong một hệ thống khổng lồ, vì vậy dù tốc độ tăng trưởng rất nhanh, chúng vẫn còn một chặng đường dài phía trước,” ông Woods cho biết
Theo báo cáo triển vọng năng lượng đến năm 2050 của ExxonMobil, năng lượng tái tạo được dự báo sẽ tăng trưởng nhanh nhất nhưng chỉ đáp ứng 20% nhu cầu năng lượng toàn cầu vào giữa thế kỷ, trong khi dầu khí vẫn chiếm tới 50%.
Giám đốc điều hành Trung tâm Năng lượng KBH, ông Jack Balagia, và chuyên gia Woods đều nhấn mạnh các nhà hoạch định chính sách đã quá tập trung "vào việc thay thế thay vì cải thiện". "Đây không phải là một bài toán hoặc cái này, hoặc cái kia," ông Woods nói. "Nếu muốn phát triển các nguồn thay thế, tôi hoàn toàn ủng hộ, nhưng đồng thời cũng phải nỗ lực cải thiện các nguồn hiện có. Thẳng thắn mà nói, chi phí cho công nghệ thu giữ và lưu trữ carbon cần phải giảm đáng kể thì mới có thể triển khai ở quy mô lớn."
Tranh cãi nảy lửa quanh các dự báo năng lượng toàn cầu
Ben Cahill, Giám đốc phụ trách thị trường năng lượng và chính sách tại Trung tâm Phân tích Hệ thống Năng lượng và Môi trường của Đại học Texas, nhận định: “Những năm gần đây, các bản dự báo hay kịch bản năng lượng đã phần nào trở thành một ‘môn thể thao đẫm máu’.”
Kể từ năm 2021, đã diễn ra những cuộc tranh luận gay gắt về việc nhu cầu dầu khí sẽ còn kéo dài bao lâu, hay quá trình loại bỏ than đá sẽ mất bao nhiêu thời gian — “đặc biệt ở các thị trường mới nổi tại châu Á, nơi than vẫn chiếm một tỷ trọng rất lớn trong hệ thống phát điện,” Cahill chia sẻ tại phiên thảo luận với chủ đề “Triển vọng Năng lượng Thế giới đến năm 2050.”
Ông Cahill cho biết, một điểm then chốt cần ghi nhớ là quá trình chuyển đổi năng lượng sẽ không diễn ra với cùng tốc độ trên toàn cầu. Các lộ trình sẽ rất khác nhau tùy thuộc vào từng khu vực, đòi hỏi sự khiêm tốn và nhìn nhận vấn đề một cách chi tiết.
"Những gì chúng tôi đã học được trong vài năm qua là điều quan trọng là phải có cái nhìn sâu sắc, chi tiết theo từng khu vực, từng quốc gia, bởi vì chúng ta đang nói về những yếu tố nhạy cảm kinh tế rất khác nhau, với các quốc gia có hệ thống năng lượng và điểm khởi đầu không giống nhau," ông nói.
Ông Maynard Holt, người điều hành cuộc thảo luận, nhà sáng lập và CEO của công ty tư vấn năng lượng Veriten, cho rằng một yếu tố khó khăn khác trong quá trình chuyển đổi năng lượng là các ưu tiên chính sách liên tục thay đổi.
"Có vẻ như chúng ta đã thay đổi thực đơn ở Washington một chút," ông Holt nói. "Ví dụ, chúng ta không còn thúc đẩy năng lượng gió mạnh mẽ như trước nữa. Khí đốt tự nhiên đang là xu hướng được ưa chuộng, nhưng khi ai cũng đổ xô vào đó, giá cả lại tăng cao vì thiếu tua-bin và các nhà máy không thể xây kịp."
Theo ông Rob Kaplan, Phó Chủ tịch Goldman Sachs, sự thay đổi chính sách liên tục này đang gây ra nhiều thách thức cho các nhà cung cấp trong ngành năng lượng.
Ông Kaplan cho rằng, việc thiếu hụt sản xuất tua-bin tưởng chừng là vấn đề có thể khắc phục được, nhưng thực tế lại không dễ dàng như vậy. Việc thúc đẩy các công ty sản xuất tua-bin nhanh hơn đòi hỏi một sự tập trung lớn.
Lý do khác gây ra sự căng thẳng này, theo ông, đến từ các thống đốc bang. Mặc dù sự xuất hiện của các trung tâm dữ liệu được xem là tin tốt, nhưng giờ đây, nhiều thống đốc đang tỏ ra lo ngại. "Tôi không chắc chúng ta có muốn thêm một trung tâm dữ liệu nữa hay không, bởi vì chúng sẽ ngốn quá nhiều điện, và chúng ta sẽ phải siết chặt chi phí điện của những người dân có thu nhập thấp và trung bình, trong khi lạm phát đã ở mức 'dai dẳng' rồi," ông nói.
Cần một chiến lược "tổng hợp mọi nguồn"
Ông Cahill thuộc UT cho rằng, nên học theo chiến lược của các "hyperscaler" (các công ty công nghệ lớn vận hành trung tâm dữ liệu khổng lồ).
"Đó là một chiến lược 'tổng hợp mọi nguồn' đối với những công ty này," ông Cahill nói. "Họ đang nghiên cứu các lò phản ứng hạt nhân mô-đun nhỏ, thậm chí thảo luận về việc khởi động lại một số cơ sở hạt nhân. Chắc chắn, họ vẫn sử dụng điện gió và điện mặt trời. Đây là những công ty có mục tiêu khí hậu rất quyết liệt và muốn giảm lượng khí thải. Tuy nhiên, họ cũng sẽ cần rất nhiều khí đốt, và vì vậy, họ đang ký nhiều thỏa thuận bao tiêu với các nhà sản xuất khí đốt tự nhiên."
Ông Kaplan nhận định rằng giá cổ phiếu đã lập kỷ lục bất chấp lạm phát tăng và tăng trưởng việc làm chậm lại, và cho rằng điều này gắn liền với kỳ vọng về những bước tiến trong trí tuệ nhân tạo (AI).
“Trước năm nay, hầu hết các cuộc thảo luận đều xoay quanh cách đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0, cách tái cấu trúc lưới điện,” ông nói. “Nhưng ngay cả trước đó, lưới điện đã chịu áp lực. Giờ đây, với làn sóng bùng nổ AI, chúng ta đang nhận ra rằng Mỹ đang tụt xa Trung Quốc về khả năng sản xuất đủ điện để đáp ứng nhu cầu khổng lồ này.”
Khi lực lượng lao động tại các nước phát triển đang già hóa và suy giảm, các lãnh đạo doanh nghiệp xem tăng trưởng năng suất là “niềm hy vọng lớn của thế giới”, và tăng trưởng năng suất lại phụ thuộc vào việc mở rộng hạ tầng trung tâm dữ liệu — vốn cần một nguồn cung điện ổn định, ông Kaplan nói thêm.
“Vấn đề với Mỹ không chỉ là nguồn khí đốt,” ông nói, “mà còn là liệu chúng ta có thể đầu tư nhiều hơn vào địa nhiệt, hay đẩy nhanh việc phát triển các mẫu lò hạt nhân mô-đun hay không.”
Chris Lin
Nguồn: spglobal
