Quý III năm 2025 đánh dấu một bước đảo chiều mạnh mẽ của thị trường cước vận tải container châu Âu, khi giá cước giao ngay liên tục sụt giảm xuống mức thấp nhất kể từ cuối năm 2023. Các hãng tàu đã nỗ lực bù đắp tình trạng hệ số xếp hàng giảm bằng cách cắt chuyến (blank sailings) và tăng phụ phí (GRI), song nguồn cung dư thừa cùng nhu cầu suy yếu đã khiến tâm lý thị trường duy trì ở trạng thái bi quan khi bước sang quý IV.
Tháng 7: GRIs chững lại khi mùa thấp điểm mùa hè bắt đầu
Quý III khởi đầu với một giai đoạn tăng nhẹ, khi các đợt tăng phụ phí (GRI) thành công cùng tình trạng thiếu tải giúp giá cước nhích lên trong nửa đầu tháng 7. Tuy nhiên, tuyến PCR1 – tuyến Bắc Á đi Bắc Âu – đạt mức 3.500 USD/FEU vào đầu tháng rồi giảm xuống còn 3.100 USD/FEU vào cuối tháng. Trong khi đó, tuyến PCR3 – tuyến Bắc Á đi Địa Trung Hải – giảm mạnh hơn, từ 3.800 USD/FEU đầu tháng xuống còn 3.000 USD/FEU vào ngày 31/7, phản ánh nhu cầu yếu đi từ khu vực Nam Âu.
Các bên tham gia thị trường cho biết nguyên nhân chính của đà giảm là do sản lượng mùa cao điểm thấp hơn kỳ vọng và các nút thắt trong vận hành. Việc cắt chuyến (blank sailings) cùng tình trạng tắc nghẽn tại các cảng Rotterdam, Antwerp và London Gateway càng làm gia tăng biến động.
Tháng 8: Đà giảm không ngừng, rơi xuống dưới ngưỡng 2.000 USD
Tháng 8 chứng kiến đà suy yếu kéo dài trên cả hai tuyến vận tải chính. Giá cước tuyến PCR1 giảm từ 2.900 USD/FEU đầu tháng xuống còn 2.000 USD/FEU vào ngày 30/8, đánh dấu chuỗi bảy tuần giảm liên tiếp. Giá cước tuyến PCR3 ban đầu duy trì ổn định ở mức 2.500 USD/FEU,nhưng áp lực gia tăng do việc tái triển khai trọng tải đã gây áp lực lên khối lượng hàng.
“Mức cước hiện vô cùng hỗn loạn – lượng hàng bổ sung (extra loaders) đã phá giá thị trường, buộc các hãng tàu buộc phải săn hàng với mức FAK ngày càng thấp,” một hãng vận tải chia sẻ.
Sự cố hỏa hoạn trên tàu Marie Maersk ngày 13/8 càng làm gia tăng tâm lý bất ổn. Các đơn vị giao nhận cho biết việc đặt chỗ tàu trở nên dễ dàng, với mức giá dưới 2.000 USD/FEU ngày càng trở nên phổ biến khi bước sang tháng 9.
Tháng 9: Giá cước lao dốc xuống mức thấp kỷ lục, các hãng tàu công bố đợt GRI mới
Tháng 9 ghi nhận mức giảm mạnh nhất trong năm, đẩy giá cước xuống mức thấp nhất trong nhiều năm qua. Giá cước tuyến PCR1 giảm từ 1.700 USD/FEU đầu tháng xuống còn 1.300 USD/FEU vào ngày 26/9, trong khi các công ty giao nhận báo cáo có những hợp đồng thấp tới 1.100–1.200 USD/FEU trên các tuyến cảng chính. Giá cước tuyến PCR3 cũng đi theo xu hướng tương tự, từ 2.100 USD/FEU đầu tháng giảm còn 1.600 USD/FEU vào cuối tháng.
“Mức 1.300 USD/FEU là không thể duy trì – ngay cả các hãng lớn cũng cần ít nhất 1.800 USD/FEU mới hòa vốn,” một nguồn tin từ hãng vận tải cho biết. Trong khi đó, giới giao nhận tỏ ra hoài nghi trước nỗ lực nâng giá, với một người bình luận: “Các hãng tàu lại mơ mộng rồi. Hàng đâu ra mà tăng? Tết Nguyên đán là tận tháng Hai cơ mà.”
Các hãng tàu đã công bố đợt GRI mới, đặt mục tiêu đưa giá cước tuyến Bắc Âu lên 2.000 USD/FEU trong nửa cuối tháng 10, đồng thời mở rộng kế hoạch cắt chuyến (blank sailings). Tuy nhiên, các nguồn tin nhận định biện pháp này khó có hiệu quả cho đến khi dòng hàng mùa vụ quay trở lại vào tháng 11.
Động lực vận hành và đấu thầu
Tình trạng tắc nghẽn tại các cảng Bắc Âu đã giảm đáng kể vào cuối tháng 9, với thời gian chờ đợi rút xuống dưới một ngày khi mùa cao điểm mùa hè kết thúc. Tuy nhiên, thời tiết xấu tại Trung Quốc và khu vực phía Bắc Việt Nam tiếp tục khiến tình trạng ùn tắc ở châu Á duy trì ở mức cao.
Biến động giá cũng gây áp lực lớn lên quá trình đàm phán hợp đồng. “Khi bắt đầu thương lượng ở mức khoảng 1.200 USD/FEU, bạn đã ở thế yếu rồi. Các hãng tàu đang trì hoãn việc đấu thầu (tender) vì họ cần một đợt tăng giá (GRI) để củng cố vị thế,” một đơn vị giao nhận cho biết, đồng thời lưu ý rằng các chủ hàng lớn đang gây sức ép để giảm giá. Một số BCO thậm chí đã đặt mục tiêu mức giá 1.300–1.400 USD/FEU cho hợp đồng năm 2026.
Ra mắt chỉ số giá cước dài hạn
Ngày 1/10, Platts – đơn vị thuộc S&P Global Commodity Insights – đã chính thức ra mắt bộ chỉ số đánh giá giá cước vận tải container dài hạn cho tuyến vận chuyển chiều đi từ Bắc Á sang Bắc Âu. Chỉ số này được công bố hàng tuần, phản ánh mức giá hợp đồng giữa các hãng tàu và chủ hàng, góp phần tăng tính minh bạch bên cạnh các giá cước giao ngay hiện có.
Việc ra mắt chuỗi giá mới diễn ra đúng vào thời điểm mùa đấu thầu (tender season) đang đến gần, giúp các bên tham gia thị trường có thêm một góc nhìn độc lập về xu hướng dài hạn của thị trường vận tải container.
Triển vọng: Tâm lý hoài nghi bao trùm quý IV
Các bên tham gia thị trường dự đoán tâm lý bi quan sẽ tiếp tục chi phối thị trường trong tháng 10, và bất kỳ tín hiệu phục hồi nào cũng sẽ phụ thuộc vào việc các đợt tăng phụ phí (GRI) có thành công hay không, cùng với sự cải thiện nhu cầu theo mùa dự kiến vào tháng 11.
“Một thời điểm nào đó, các hãng tàu buộc phải đẩy giá lên để tạo mặt bằng thị trường hợp lý cho năm 2026 — nhưng hiện tại thì còn quá sớm,” một đơn vị giao nhận có trụ sở tại London nhận định.
Platts là đơn vị trực thuộc S&P Global Commodity Insights.
Chris Lin
Nguồn: spglobal
