Thỏa thuận tạm thời kéo dài 30 ngày giữa Nga và Mỹ cho phép hoạt động hàng hải an toàn ở Biển Đen, được công bố vào ngày 25 tháng 3, sẽ giúp khôi phục quyền tiếp cận thị trường thế giới đối với các mặt hàng xuất khẩu nông sản và phân bón của Ukraine và Nga, đồng thời giảm chi phí bảo hiểm vận tải biển và mở rộng khả năng tiếp cận các cảng cũng như hệ thống thanh toán, theo nhận định của giới quan sát.
“Chắc chắn là không thể ngay lập tức, không thể trong vòng một tuần, nhưng hành lang hàng hải sẽ trở nên an toàn hơn và về lý thuyết, chi phí bảo hiểm và cước vận chuyển có thể giảm xuống, nhiều tàu sẽ hoạt động tại các cảng của Ukraine hơn, điều này có thể cải thiện khả năng tiếp cận thị trường thế giới của hàng hóa Ukraine,” ông Stanislav Zinchenko, Giám đốc điều hành trung tâm tư vấn ngành sắt thép GMK Center có trụ sở tại Kyiv, chia sẻ với Platts, một đơn vị thuộc S&P Global Commodity Insights.
Mỹ và Nga đã đạt được thỏa thuận ngừng bắn tại Biển Đen, cùng với việc dừng các cuộc tấn công vào hệ thống năng lượng của Ukraine, sau ba ngày đàm phán tại Riyadh, Ả Rập Xê Út. Các lệnh ngừng bắn có hiệu lực hồi tố từ ngày 18 tháng 3.
“Vấn đề đối với các nhà sản xuất thép [Nga] là giá thấp, chủ nghĩa bảo hộ gia tăng và xuất khẩu từ Trung Quốc quá dồi dào”, một nhà phân tích tại Moscow nhận định. “Dĩ nhiên, các lệnh trừng phạt khiến việc bán hàng bằng ngoại tệ gặp khó khăn, trong khi cước phí vận chuyển lại cao do rủi ro quân sự, nhưng [thỏa thuận ngừng bắn ở Biển Đen] sẽ không thể giải quyết tận gốc vấn đề”.
“Tuy nhiên, nó có thể tích cực hơn với các nhà sản xuất than”, vị chuyên gia bổ sung. “Bởi nếu chi phí vận tải giảm, một phần than của [Nga] có thể được vận chuyển với hiệu quả kinh tế cải thiện đôi chút, tăng thêm khoảng 3-4 USD/tấn, nhưng hiện vẫn còn quá sớm để khẳng định điều gì chắc chắn”.
Theo Trung tâm Chỉ số Giá Nga, chi phí logistics – bao gồm cả đường biển và đường bộ – chiếm tới 84% trong giá thành cuối cùng của than nhiệt Nga vào năm 2024, trong khi lợi nhuận ròng (netback) đối với than luyện kim có phần khả quan hơn. Trung tâm này nhận định rằng, trừ khi giá than tăng, các nhà xuất khẩu chỉ có thể giảm chi phí vận chuyển bằng cách sở hữu một phần hạ tầng logistics.
Theo đánh giá của Platts, giá than luyện kim loại cao cấp, ít bay hơi đã giảm 40% trong năm ngoái, từ mức 332 USD/tấn CFR Trung Quốc vào đầu tháng 1 xuống còn 198 USD/tấn vào cuối tháng 12, và kể từ đó tiếp tục suy yếu, chỉ còn 175 USD/tấn vào ngày 25 tháng 3.
Đà giảm giá than trên thị trường thế giới là nguyên nhân chính khiến sản lượng bốc xếp than trên mạng lưới Đường sắt Nga sụt giảm theo năm trong phần lớn thời gian của năm 2024. Kết quả là, tổng lượng than xuất khẩu của Nga – bao gồm cả than luyện kim và than nhiệt – đã giảm 9% trong năm 2024 xuống còn 197 triệu tấn, do mức tăng nguồn cung sang Trung Quốc không thể bù đắp được mức sụt giảm lần lượt 37% và 39% trong xuất khẩu sang Ấn Độ và Thổ Nhĩ Kỳ.
“Tình hình thực sự cần được đánh giá một cách toàn diện,” một nhà nhập khẩu người Ý cho biết. Theo ông, không chỉ các cảng thương mại của Ukraine phải được đảm bảo an toàn trước các cuộc tấn công từ Nga, mà Ukraine cũng cần tăng sản lượng sản xuất. Bởi lẽ, các lệnh trừng phạt đối với Nga vẫn còn hiệu lực, nhưng một khi ổn định được thiết lập trở lại và một số lệnh trừng phạt được dỡ bỏ, thì đó sẽ là yếu tố thay đổi cục diện trong thương mại thép, nguồn tin nhận định.
Platts ghi nhận giá phôi thép xuất khẩu từ Cộng đồng các quốc gia độc lập (CIS) ở mức 451 USD/tấn FOB Biển Đen vào ngày 25 tháng 3, ổn định so với ngày trước đó, dựa trên các tín hiệu từ nguồn tin thị trường.
Chris Lin
Nguồn: Hellenicshipping
