Nga tiếp tục sử dụng Bắc Cực như một hành lang vận chuyển mở rộng cho các nguồn tài nguyên hydrocarbon của mình. Năm ngoái, Nga đã vận chuyển 21,86 triệu tấn khí đốt tự nhiên hóa lỏng dọc theo Tuyến đường biển phía Bắc, tuyến đường vận chuyển chính. Con số này tăng 8,6 phần trăm hoặc 1,73 triệu tấn so với năm trước.
LNG tiếp tục là mặt hàng xuất khẩu chủ yếu qua tuyến hàng hải Bắc Cực, chiếm gần 58% tổng khối lượng hàng hóa.
Dầu thô cũng ghi nhận mức tăng 4%, đạt 8,1 triệu tấn, tương đương khoảng 61 triệu thùng. Con số này dự kiến sẽ tăng đáng kể trong thập kỷ tới khi dự án Vostok Oil của Rosneft đi vào hoạt động trong vòng 12-24 tháng tới. Đến những năm 2030, dầu thô có thể chiếm tới 100 triệu tấn hàng hóa mỗi năm.
Dầu thô siêu nhẹ cũng ghi nhận mức tăng mạnh 22%, đạt 1,32 triệu tấn. Trái ngược với dầu thô và LNG, dầu thô siêu nhẹ của Nga đến nay chưa thu hút nhiều sự chú ý từ công chúng hay chính phủ liên quan đến các lệnh trừng phạt.
Các tàu chở dầu con thoi thuộc lớp phá băng vẫn duy trì khoảng 35 chuyến hàng mỗi năm từ nhà máy Yamal LNG của Novatek đến Tây Âu. Nga cũng đã thực hiện ba chuyến hàng từ nhà máy Arctic LNG 2, vốn nằm trong diện bị trừng phạt, vào mùa thu năm 2024, chuyển đến cảng Vitino thuộc biển Trắng. Cơ sở này được kết nối với mạng lưới đường sắt của Nga, cho phép vận chuyển tiếp tục, bao gồm khả năng xuất khẩu sang các thị trường phương Tây.
Mặc dù tổng khối lượng hàng hóa vận chuyển qua tuyến đường biển phương Bắc đạt mức kỷ lục 37,9 triệu tấn, con số này vẫn thấp đáng kể so với dự báo ban đầu trong kế hoạch phát triển tài nguyên Bắc Cực của Nga. Trước khi Nga tiến hành cuộc xung đột tại Ukraine và chịu các lệnh trừng phạt từ phương Tây, Arctic LNG 2 được kỳ vọng sẽ xuất khẩu tới 20 triệu tấn LNG vào năm 2026. Tuy nhiên, nếu các biện pháp trừng phạt vẫn duy trì, xuất khẩu từ cơ sở này có thể sẽ ở mức rất thấp hoặc gần bằng không.
Theo sắc lệnh năm 2018 của Tổng thống Putin, khối lượng hàng hóa qua tuyến đường biển phương Bắc được đặt mục tiêu đạt 80 triệu tấn vào năm 2024 và 110 triệu tấn vào năm 2025.
Tình trạng thiếu tàu chở LNG và tàu chở dầu có khả năng phá băng sẽ tiếp tục ảnh hưởng đến năng lực vận chuyển trong những năm tới, khi các xưởng đóng tàu của Nga gặp khó khăn trong việc thay thế công suất bị mất do lệnh trừng phạt đối với các xưởng đóng tàu châu Á. Tuy nhiên, lưu lượng hàng hóa dự kiến sẽ tăng trong những tháng mùa hè, khi các tàu có lớp băng thấp hoặc thậm chí cả tàu chở dầu, tàu LNG và tàu container thông thường có thể hoạt động tại Bắc Cực.
Mùa hè năm 2024, một tàu container loại Panamax đã hoàn thành hải trình dài 5.000 hải lý qua tuyến đường biển phương Bắc trong thời gian kỷ lục 6 ngày, không gặp bất kỳ lớp băng nào, giúp kết nối cảng Saint Petersburg (Baltic) với Thượng Hải (Trung Quốc) chỉ trong hơn ba tuần.
Ngọc Quỳnh
Nguồn: Gcaptain
