Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump phát biểu trong cuộc họp báo tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở The Hague, Hà Lan ngày 25 tháng 6 năm 2025
Tổng thống Donald Trump đã ra dấu hiệu rằng ông có thể đang chuẩn bị nới lỏng chiến dịch "áp lực tối đa" chống lại Iran. Điều này có khả năng làm suy yếu một chính sách trọng tâm đã được thiết lập từ nhiệm kỳ đầu tiên của ông, đồng thời gây ra sự hoang mang trong giới diều hâu chính sách đối ngoại – những người cho rằng bây giờ là lúc phải leo thang, chứ không phải giảm bớt, áp lực lên Tehran.
Vài ngày sau các cuộc không kích của Mỹ mà ông cho biết đã "hoàn toàn hủy diệt" các cơ sở hạt nhân của Iran, tổng thống đã đăng trên mạng xã hội rằng "Trung Quốc giờ đây có thể tiếp tục mua dầu từ Iran." Đây là một sự thay đổi đáng kể so với tháng 5, khi ông khẳng định mọi hoạt động mua dầu và sản phẩm hóa dầu của Iran "phải dừng lại, NGAY LẬP TỨC!"
Tại Hội nghị Thượng đỉnh NATO diễn ra tại Hà Lan trong tuần này, ông nhấn mạnh rằng Iran sẽ "cần nguồn tài chính đáng kể để khôi phục đất nước về trạng thái bình thường."
“Nếu họ bán dầu, thì họ cứ bán,” ông Trump nói thêm, dường như phớt lờ các biện pháp trừng phạt do chính chính quyền của ông áp đặt trong chiến dịch nhằm triệt tiêu hoàn toàn hoạt động xuất khẩu dầu của Iran.
Bài đăng trực tuyến, được đưa ra sau khi Trump tuyên bố Iran và Israel đã đồng ý ngừng bắn sau gần hai tuần xung đột, đã làm bối rối các nhà giao dịch dầu mỏ và một số thành viên trong chính quyền của ông. Đây lại là một lời nhắc nhở nữa cho cả bạn bè lẫn đối thủ của tổng thống về việc các thay đổi chính sách của ông có thể đột ngột đến mức nào.
"Nếu có lúc nào cần áp lực tối đa, thì đó sẽ là bây giờ, ngay sau một cuộc tấn công," Behnam Ben Taleblu, giám đốc cấp cao Chương trình Iran tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ cho biết. Nhóm của ông đã là một người ủng hộ nổi bật cho các hạn chế kinh tế khắc nghiệt hơn đối với Iran trong nhiều năm.
"Washington cần một chiến lược để hạn chế các nguồn lực và doanh thu sẵn có cho nhóm này để đảm bảo họ không thể xây dựng lại tốt hơn," ông nói.
Trump đã khởi xướng cách tiếp cận cứng rắn hơn trong nhiệm kỳ đầu tiên sau khi rút khỏi thỏa thuận hạt nhân mà chính quyền Obama đã đạt được với Iran vào năm 2015. Ông đã khôi phục chính sách này thông qua một Biên bản Tổng thống An ninh Quốc gia vài tuần sau khi nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai.
Điều đó dẫn đến một loạt các lệnh trừng phạt mới nhắm vào ngành công nghiệp dầu mỏ của Iran — nguồn thu nhập chính của đất nước — và chuỗi cung ứng của họ ngay cả khi Washington tổ chức đàm phán với Tehran về chương trình hạt nhân.
Giờ đây, ông Trump có thể đang xem xét các cuộc đàm phán mới với Iran với triển vọng giảm nhẹ trừng phạt như một "cây gậy lớn", theo Dina Esfandiary, chuyên gia địa kinh tế Trung Đông của Bloomberg Economics.
"Tôi nghĩ những tuyên bố của ông ấy là một nỗ lực để đặt nền móng cho việc nới lỏng các lệnh trừng phạt và chính sách 'áp lực tối đa'," Esfandiary nói.
Chìa khóa cho điều đó sẽ là nới lỏng các hạn chế đối với việc Trung Quốc mua dầu. Mặc dù các chuyến hàng gần đây đã chậm lại do các lệnh trừng phạt mạnh hơn của Mỹ và nhu cầu yếu hơn, dữ liệu của bên thứ ba cho thấy Trung Quốc vẫn là người tiêu thụ dầu lớn nhất của Iran, với các nhà máy lọc dầu độc lập được gọi là "ấm trà" là những người mua lớn nhất.
Để lách luật trừng phạt, một số dầu nhập khẩu của Iran được ngụy trang thành các lô hàng từ các quốc gia khác như Malaysia.
Zineb Riboua, nghiên cứu viên cấp cao tại Trung tâm Hòa bình và An ninh Trung Đông của Viện Hudson, đã cảnh báo về việc giảm bớt các hạn chế đối với thương mại dầu mỏ của Iran, cho rằng việc mua hàng của Trung Quốc "gián tiếp giúp tài trợ cho kho vũ khí quân sự của Iran" và mạng lưới ủy nhiệm của nước này.
Tuy nhiên, bà tin rằng những nhận xét của Trump không báo hiệu một sự thay đổi trong chính sách, cho rằng đó là một tín hiệu có tính toán gửi đến thị trường năng lượng để ngăn chặn giá tăng đột biến.
"Ông ấy là một nhân vật khó đoán, và người Trung Quốc và người Iran đều biết rõ rằng điều đó không có nghĩa là ông ấy đang thân thiết với họ," Riboua nói.
Thực vậy, Trump đã nói rõ rằng ông chưa từ bỏ các lệnh trừng phạt đối với Iran. Sau các bài đăng trên mạng xã hội của ông hồi đầu tuần này, một quan chức cấp cao của Nhà Trắng nói với Bloomberg rằng các hạn chế sẽ vẫn được duy trì.
Tuy nhiên, những nhận xét của Tổng thống Trump "thực sự làm nổi bật lăng kính giao dịch mà bản thân tổng thống nhìn nhận cuộc khủng hoảng này," Suzanne Maloney, phó chủ tịch và giám đốc chương trình Chính sách Đối ngoại của Viện Brooking nói.
"Chúng ta đang ở một thời điểm rất khó hiểu đối với chính sách trừng phạt Iran," Maloney nói.
Hồng Phúc
Nguồn: gcaptain
