Ba “ông lớn” đóng tàu của Hàn Quốc — HD Hyundai Heavy Industries (HD HHI), Hanwha Ocean và Samsung Heavy Industries (SHI) — đã ký hợp đồng đóng tàu container trị giá 11,5 nghìn tỷ won (tương đương khoảng 8,3 tỷ USD) trên thị trường toàn cầu tính đến thời điểm hiện tại của năm nay. Với tổng cộng 52 tàu được đặt hàng chỉ trong chưa đầy 6 tháng, giá trị hợp đồng đã vượt cả tổng doanh thu của năm 2023, vốn đạt 10 nghìn tỷ won (7,2 tỷ USD) cho 45 tàu. Giới chuyên môn nhận định đây là “cuộc tái khám phá tàu container”.
Trước đây, tàu container không phải là lĩnh vực trọng tâm chiến lược của các nhà máy đóng tàu Hàn Quốc. Phân khúc này không đòi hỏi công nghệ quá cao, trong khi sự cạnh tranh khốc liệt về giá từ các nhà máy Trung Quốc khiến thị trường này kém hấp dẫn. So với tàu chở khí thiên nhiên hóa lỏng (LNG) — vốn là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của ngành đóng tàu Hàn Quốc — tàu container có giá thấp hơn và thường bị xem là không tận dụng hiệu quả không gian bến tàu quý giá.
Trong bối cảnh đó, các nhà máy đóng tàu Trung Quốc từng chiếm ưu thế gần như tuyệt đối trên thị trường. Tuy nhiên, cục diện đã thay đổi khi nhu cầu về các loại tàu đáp ứng tiêu chuẩn môi trường ngày càng tăng. Giá trị của tàu container cũng tăng lên đáng kể do Tổ chức Hàng hảiQuốc tế (IMO) đưa ra các quy định môi trường nghiêm ngặt hơn. Ví dụ, IMO hiện yêu cầu các tàu phải cắt giảm lượng khí thải nhà kính xuống còn 80% so với mức của năm 2008 vào năm 2030. Trước nguy cơ bị phạt nặng, các hãng vận tải biển đang dần thay thế đội tàu cũ bằng các loại tàu thân thiện với môi trường, dù chi phí cao hơn.
Trong một số trường hợp, các tàu container cỡ siêu lớn được trang bị công nghệ xanh và có khả năng chở khoảng 20.000 TEU (đơn vị tương đương 20 feet) hiện đang được định giá ngang bằng với các tàu chở khí LNG có giá trị cao. Sự hội tụ về giá này đã thúc đẩy các nhà đóng tàu Hàn Quốc quay trở lại thị trường tàu container với sức cạnh tranh mạnh mẽ hơn.
Ngày 10 tháng 6, HD Korea Shipbuilding & Offshore Engineering (HD KSOE) — công ty holding phụ trách mảng đóng tàu của tập đoàn HD Hyundai — công bố đã ký hợp đồng trị giá 1,4 nghìn tỷ won (tương đương 1,8 tỷ USD) để đóng tám tàu container loại 15.900 TEU. Tính từ đầu năm đến nay, các nhà máy đóng tàu thuộc HD Hyundai đã nhận được đơn đặt hàng cho tổng cộng 44 tàu container, trong đó có 26 tàu — chiếm 59% — là tàu sử dụng hai loại nhiên liệu (dual-fuel), có thể vận hành bằng dầu nặng truyền thống hoặc các nhiên liệu xanh thay thế như LNG, amoniac hoặcmethanol. Các tàu này cũng được trang bị nhiều hệ thống giảm phát thải carbon, bao gồm thiết bị thu hồi nhiệt từ khí xả để tái sử dụng làm năng lượng. Việc tích hợp những công nghệ này đang góp phần làm giá thành tàu tăng đều đặn.
Theo dữ liệu từ hãng phân tích hàng hải Clarksons Research, giá trung bình của các tàu container mới đóng thuộc phân khúc 22.000 đến 24.000 TEU đã tăng vọt từ 145 triệu USD vào tháng 5/2020 lên 273,5 triệu USD trong tháng trước — tăng khoảng 89%. Trong cùng kỳ, giá tàu chở LNG tăng từ 186 triệu USD lên 255 triệu USD, phản ánh tốc độ tăng chậm hơn. Xét về tỷ lệ, giá tàu container đã tăng mạnh hơn đáng kể.
“Mặc dù Trung Quốc đang vươn lên nhanh chóng, nhưng đối với tàu container cỡ siêu lớn dùng hai loại nhiên liệu, chúng tôi vẫn được đánh giá là dẫn trước về năng lực công nghệ,” một đại diện hãng đóng tàu Hàn Quốc cho biết. “Và khi mức giá hiện tại đang tiệm cận với tàu LNG, phân khúc này đã trở thành một mặt trận cạnh tranh khốc liệt.”
Các yếu tố bên ngoài cũng đang tác động mạnh đến thị trường. Khi khối lượng hàng hóa toàn cầu phục hồi sau đại dịch, nhu cầu và giá tàu container tăng vọt. Đồng thời, các chính sách của Mỹ nhằm hạn chế sự thống trị của ngành đóng tàu Trung Quốc cũng đang làm thay đổi cục diện ngành. Vào tháng 4, chính phủ Mỹ đã công bố mức phí cảng mới trị giá 50 USD trên mỗi tấn dung tích (NT) đối với các tàu do Trung Quốc đóng hoặc sở hữu, bắt đầu có hiệu lực từ ngày 14/10. Mức phí này dự kiến sẽ tăng dần đến năm 2028.
Với việc các nhà máy Trung Quốc hiện chiếm khoảng 70–80% sản lượng tàu container toàn cầu, các nhà phân tích thị trường cho rằng nguồn cung từ Trung Quốc sụt giảm trong tương lai đang dần được phản ánh vào xu hướng giá thế giới.
