Các cuộn thép từ Trung Quốc được nhìn thấy sau khi được dỡ hàng tại cảng Valparaíso, Chile, ngày 10 tháng 7 năm 2025
Giá hàng hóa công nghiệp tại Trung Quốc – từ thép đến polysilicon – đã tăng vọt trong tháng này khi giới đầu tư đặt cược rằng Bắc Kinh thực sự quyết tâm giải quyết tình trạng dư thừa công suất trong nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
Giá của chín loại hàng hóa công nghiệp, bao gồm than đá, thép, polysilicon (nguyên liệu sản xuất pin mặt trời), alumin và lithium carbonate, đã tăng từ 10% đến 68% trong tháng, trong khi cổ phiếu của các công ty sản xuất thép, tấm pin mặt trời và năng lượng sạch đều tăng vượt chỉ số tham chiếu CSI 300.
Những biến động này trùng với lời kêu gọi của Bắc Kinh vào ngày 1/7 về việc giải quyết tình trạng “cạnh tranh giá hỗn loạn”, tức là dư thừa công suất, đồng thời thừa nhận đây là vấn đề kéo dài đang góp phần gây ra giảm phát trong nước và rào cản thương mại ở nước ngoài.
Kể từ đó, truyền thông nhà nước đã liên tục khuếch đại thông điệp này, kèm theo cảnh báo về tình trạng "nội cuồng" – thuật ngữ phổ biến hiện nay chỉ sự cạnh tranh khốc liệt đến mức tự hủy hoại lẫn nhau.
“Động thái này đã giải tỏa một mối lo lớn của giới đầu tư, đó là biên lợi nhuận bị bào mòn ở một số ngành vốn rất tiềm năng,” ông Tai Hui, chiến lược gia trưởng khu vực châu Á – Thái Bình Dương tại JPMorgan Asset Management nhận định.
Các ngành kinh tế truyền thống như thép và than, cùng với các ngành công nghiệp mới nổi như pin mặt trời và xe điện, đều đang vật lộn với tình trạng dư thừa công suất và giá cả sụt giảm – vấn đề đã được cảnh báo nhiều lần trước đây nhưng hầu như chưa có hành động quyết liệt nào được thực hiện.
Sau khi Bắc Kinh phát tín hiệu mạnh mẽ về việc xử lý tình trạng dư thừa công suất và cạnh tranh giá hỗn loạn tại cuộc họp chính sách cấp cao ngày 1/7, loạt phản ứng từ các bộ ngành và địa phương cho thấy thông điệp này đang nhanh chóng được triển khai vào thực tiễn.
Chỉ hai ngày sau cuộc họp, Bộ Công nghiệp Trung Quốc đã tuyên bố sẽ kiểm soát cuộc chiến giá trong ngành năng lượng mặt trời. Ngay trong tháng, chỉ số cổ phiếu ngành quang điện đã tăng khoảng 11%.
Giá polysilicon cũng bật tăng 68% sau khi truyền thông đưa tin hai nhà sản xuất lớn nhất đang chuẩn bị mua lại các đối thủ nhỏ hơn để tái cấu trúc thị trường. Song song, một công ty khai thác lithium ở Tây Bắc bị buộc tạm ngừng hoạt động do vi phạm quy định, làm dấy lên dự đoán về làn sóng siết chặt tương tự.
Trong tuần này, giá than luyện cốc – nguyên liệu chính trong sản xuất thép – đã tăng kịch trần ba phiên liên tiếp sau khi Cục Năng lượng Quốc gia yêu cầu kiểm tra việc sản xuất vượt công suất tại các mỏ.
Cần lưu ý rằng Bắc Kinh đã từng thúc đẩy cải cách phía cung trước đây, gần nhất là khoảng một thập kỷ trước nhằm cắt giảm sản lượng trong các ngành xi măng, thép, thủy tinh và than đá. Tuy nhiên, lần này nhiệm vụ trở nên khó khăn hơn do mức độ sở hữu tư nhân trong nhiều ngành đã tăng cao, các ưu đãi giữa chính quyền địa phương và trung ương không đồng nhất, và khả năng các ngành khác hấp thụ lao động bị mất việc là rất hạn chế. Hiện vẫn chưa rõ giới chức Trung Quốc sẽ quyết liệt đến đâu trong việc kiềm chế sản lượng, cũng như các ngành nào sẽ tiếp theo bị nhắm đến.
Lãnh đạo Trung Quốc đang phát đi tín hiệu rõ ràng và tích cực về cam kết giải quyết tình trạng dư thừa công suất, nhưng theo bà Laura Wang – Trưởng bộ phận chiến lược cổ phiếu Trung Quốc tại Morgan Stanley (Hồng Kông) – tiến trình lần này có thể sẽ chậm hơn và phải mất từ một đến hai năm mới thấy được cải thiện trong lợi nhuận doanh nghiệp.
“Trong vòng ba đến sáu tháng tới, chúng tôi tương đối thận trọng về mức độ cắt giảm công suất thực tế mà thị trường có thể chứng kiến,” bà Wang nhận định.
Chris Lin
Nguồn: Reuter
