Tác động từ các mức thuế do cựu Tổng thống Donald Trump áp đặt tiếp tục ảnh hưởng nặng nề đến ngành logistics và vận tải, khi nhiều cảng lớn ghi nhận lượng hàng nhập khẩu sụt giảm mạnh sau khi lập kỷ lục hồi đầu năm, và sản lượng trên toàn chuỗi cung ứng đồng loạt đi xuống.
Lần đầu tiên trong năm 2025, theo Chỉ số Khối lượng Vận tải Đường bộ DAT, giá cước vận chuyển bằng xe tải (van), xe tải sàn phẳng (flatbed) và xe lạnh trong tháng 10 đều giảm so với cả tháng trước lẫn cùng kỳ năm ngoái.
“Khối lượng hàng hóa vận chuyển trong quý III và tháng 10 phản ánh đúng những gì chúng ta đang thấy của nền kinh tế hàng hóa nói chung: các chủ hàng đang rút dần lượng tồn kho đã tích lũy từ đầu năm để giảm rủi ro trước thuế quan và nhu cầu tiêu dùng suy yếu,” ông Ken Adamo, Giám đốc Phân tích của DAT, nhận định. “Vì vậy, mùa cao điểm vận chuyển phục vụ kỳ nghỉ lễ gần như không xuất hiện trong năm nay,” ông nói thêm.
Khối lượng vận chuyển bằng xe tải (van) giảm 3% so với tháng 9 và giảm 11% so với cùng kỳ năm trước. Hàng lạnh giảm 2% so với tháng trước và 7% so với cùng kỳ năm trước. Hàng xe tải sàn phẳng (flatbed) giảm 4% so với tháng trước và 3% so với cùng kỳ năm trước. Mức suy giảm của các chuyến hàng khô và hàng kiểm soát nhiệt độ — vốn chủ yếu là hàng hóa được luân chuyển từ các trung tâm phân phối tới các nhà bán lẻ — phản ánh sự sụt giảm thương mại. Nguyên nhân đến từ tình trạng yếu kém của lĩnh vực nhà ở và sản xuất, chi phí năng lượng cao, cùng việc các chủ hàng đã nhập khẩu sớm và tăng tồn kho từ đầu năm để giảm tác động của thuế quan.
Dữ liệu mới nhất từ Cục Thống kê Dân số Hoa Kỳ, công bố hôm thứ Tư sau hơn một tháng trì hoãn do chính phủ đóng cửa, cho thấy nhập khẩu trong tháng 8 giảm mạnh sau khi các mức thuế bổ sung có hiệu lực — thấp hơn 18,4 tỷ đô la Mỹ so với tháng 7. Theo Cục Thống kê, mức giảm này góp phần kéo thâm hụt thương mại của Mỹ giảm hơn 23%.
Dữ liệu theo dõi container mới đây từ cảng nhộn nhịp thứ hai của Mỹ, Long Beach, cho thấy các mức thuế của ông Trump sẽ tiếp tục làm giảm lượng hàng hóa vận chuyển bằng đường biển vào Mỹ.
“Chúng ta đang chứng kiến mức giảm 16% trong lượng hàng nhập khẩu từ Trung Quốc vào Mỹ,” ông Mario Cordero, CEO Cảng Long Beach, cho biết. “Sự sụt giảm diễn ra trên diện rộng,” ông nhấn mạnh.
Cảng Los Angeles cũng ghi nhận sản lượng container giảm trong tháng 10.
Các nhóm hàng điện tử, đồ nội thất và đồ chơi là những mặt hàng giảm mạnh nhất. Xuất khẩu ngũ cốc của Mỹ cũng chịu tác động từ chính sách thương mại,cùng với việc Trung Quốc tăng cường mua đậu tương từ Brazil trong giai đoạn chiến tranh thương mại. Trong nỗ lực hạ nhiệt căng thẳng, Trung Quốc gần đây đã cam kết mua thêm đậu tương của Mỹ.
Những chồng container nghiêng được nhìn thấy phía sau lá cờ Bồ Đào Nha trên một con tàu neo đậu tại Cảng Long Beach, bang California, ngày 9/9/2025.
Mức giảm container hiện nay diễn ra sau giai đoạn “nhập khẩu sớm”, khi các nhà bán lẻ và nhà sản xuất đẩy mạnh đưa hàng về trước thời hạn áp thuế và thay đổi giá cước, khiến lưu lượng tại cảng tăng vọt.
Theo Vizion, lượng container toàn cầu cập Bờ Tây nước Mỹ vẫn tăng 10% so với cùng kỳ năm trước, còn lượng container từ Trung Quốc sang Bờ Tây Mỹ tăng 4,6% so với cùng kỳ năm trước — đây là tuyến vận tải được ưa chuộng nhất cho hàng hóa Trung Quốc nhờ thời gian hành trình ngắn nhất.
Các cảng bờ Đông, bao gồm cả cảng Houston, sản lượng container chỉ tăng nhẹ 2% so với cùng kỳ năm trước. Tuy nhiên, riêng lượng container từ Trung Quốc lại giảm tới 12%.
“Tin tốt là chúng tôi vẫn đang có lãi,” ông Cordero nói. Dù dự báo sản lượng quý IV sẽ giảm, ông nhấn mạnh những gì xảy ra tiếp theo mới là yếu tố quyết định. “Cần phải chờ xem sức chịu đựng của người tiêu dùng Mỹ và mức chi tiêu của họ ra sao; hai tháng tới sẽ cho thấy mức độ suy giảm này rõ ràng đến đâu,” ông nói.
Ông Ben Tracy, Phó Chủ tịch phụ trách phát triển chiến lược tại nền tảng theo dõi container theo thời gian thực Vizion, cho biết: “Chúng tôi hiện dự báo lượng hàng nhập khẩu của Mỹ trong tháng 12 sẽ giảm gần 16,6% so với cùng kỳ năm ngoái, sau mức giảm 12% trong quý III.Chưa thấy dấu hiệu phục hồi nào trước mắt.”
Các nhà bán lẻ và nhà sản xuất đã tạm dừng các đơn hàng vận chuyển lớn do lo ngại người tiêu dùng thắt chặt chi tiêu trước áp lực lạm phát thực phẩm và hàng tiêu dùng. Báo cáo lợi nhuận bán lẻ tuần này cho thấy bức tranh trái chiều: Home Depot và Target ghi nhận kết quả kém tích cực, trong khi Walmart báo cáo kết quả kinh doanh khả quan, với xu hướng người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến giá trị và phần lớn doanh số đến từ những người mua sắm có thu nhập cao.
“Lần đầu tiên kể từ tháng 3/2023, chúng tôi chứng kiến sản lượng nhập khẩu hằng tháng liên tục giảm xuống dưới 2 triệu TEU — đây không còn là sự sụt giảm theo mùa hay điều chỉnh tạm thời,” ông Kyle Henderson, CEO của Vizion, nhận định. “Dữ liệu cho thấy nền kinh tế hàng hóa đang rơi vào một cuộc suy thoái mang tính cấu trúc, do sự hội tụ của bất ổn thuế quan, thị trường nhà ở đóng băng và sự thay đổi cơ bản trong chi tiêu của người tiêu dùng khỏi các sản phẩm hữu hình,” ông nói thêm.
“Khi nhập khẩu đồ nội thất giảm 33%, còn đồ chơi — vốn thường tăng 40–50% trước mùa lễ hội — chỉ tăng 17%, điều đó cho thấy các nhà bán lẻ đang đặt cược vào mùa mua sắm yếu nhất trong nhiều năm,” ông nói.
Dữ liệu của Vizion cho thấy tỷ lệ khai thác container đã giảm từ 100% xuống còn 91%.
“Cùng với việc giá cước giao ngay đang ở mức thấp nhất trong hai năm, chúng ta đang đối mặt với tình trạng dư thừa công suất kéo dài một thập kỷ. Đây không phải cú sụt giảm về sản lượng — mà là sự thiết lập lại toàn diện các yếu tố cơ bản của nhu cầu vận tải,” ông Henderson nói. “Thị trường vận tải hàng hóa đã cảm nhận rõ sức ép này,” ông bổ sung.
Theo dữ liệu của Vizion, lượng container dự kiến cập các cảng Mỹ vào tháng 12/2025 chỉ đạt 2,19 triệu TEU, so với 2,62 triệu TEU của cùng kỳ năm trước — mức giảm hơn 430.000 TEU đang tạo ra hiệu ứng dây chuyền trên toàn bộ chuỗi cung ứng.
Không chỉ đường sắt, xe tải và các kho hàng — những mắt xích tạo ra doanh thu từ việc vận chuyển và lưu trữ hàng hóa — mà lực lượng lao động tại cảng cũng đang chịu tác động.
Lượng hàng giảm đồng nghĩa nhu cầu sử dụng đội ngũ bốc xếp hằng ngày để xử lý container cũng giảm theo.
“Người lao động thực sự lo lắng,” ông Mario Cordero, CEO Cảng Long Beach, cho biết. “Mọi thứ lại quay về nỗi sợ mất việc, nỗi bất an về việc làm… Khi khối lượng công việc giảm, tác động lên việc làm trong toàn chuỗi cung ứng là điều khó tránh, đặc biệt là đối với lực lượng bốc xếp tại cảng Long Beach,” ông nhấn mạnh.
Hiệp hội Công nhân Bốc xếp Quốc tế (ILA) — đơn vị chịu trách nhiệm vận chuyển hàng hóa tại cảng — nhận khoản thưởng hằng năm dựa trên khối lượng hàng hóa được vận chuyển.
Bên cạnh thuế quan của Trung Quốc, thuế quan đối với Ấn Độ cũng khiến thị trường vận tải phục vụ ngành thương mại này sụp đổ, theo Vizion. Sáng kiến Nghiên cứu Thương mại Toàn cầu (GTRI) báo cáo tổng giá trị xuất khẩu của Ấn Độ sang Mỹ giảm tới 37,5% trong giai đoạn từ tháng 5 đến tháng 9/2025. Hàng hóa xuất khẩu của Ấn Độ đang chịu mức thuế 50%.
Chris Lin
Nguồn: CNBC
