Image: Nhà Trắng
Một thỏa thuận dàn xếp trị giá 12,4 triệu USD theo Đạo luật Khiếu kiện Gian lận (False Claims Act), liên quan đến cáo buộc một doanh nghiệp tại Texas cùng chủ tịch công ty trốn thuế nhập khẩu từ Trung Quốc hồi giữa tháng 8, đang được coi là lời cảnh báo mạnh mẽ cho giới vận tải. Động thái này diễn ra ngay trước thời điểm Bộ Tư pháp Mỹ công bố thành lập Lực lượng đặc nhiệm chống gian lận thương mại (Trade Fraud Task Force) vào tuần trước.
Hồi tháng 5 năm nay, quyền trợ lý Tổng chưởng lý Mỹ Matthew Galeotti đã xác định “gian lận thương mại và hải quan, bao gồm cả trốn thuế quan” là ưu tiên trong công tác thực thi pháp luật với doanh nghiệp.
Hãng luật Paul Weiss nhận định: “Đây là tín hiệu mới nhất cho thấy Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) đang đặt trọng tâm vào việc xử lý hành vi trốn thuế. Ngày 29/8, DOJ đã công bố thành lập lực lượng đặc nhiệm chống gian lận thương mại nhằm ‘tích cực theo đuổi các biện pháp cưỡng chế với bất kỳ bên nào tìm cách lẩn tránh thuế quan và các loại thuế khác’.
Hãng luật Paul Weiss lưu ý rằng Nhà Trắng vẫn chưa đưa ra hướng dẫn bổ sung nào về việc chính quyền định nghĩa “chuyển tải” (transshipment) — một thuật ngữ then chốt trong chính sách thuế quan.
Hãng luật này cho biết, Sắc lệnh hành pháp ban hành ngày 31/7 vẫn chưa đưa ra định nghĩa về “chuyển tải”, và cho đến nay Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP) cũng chưa ban hành thêm hướng dẫn liên quan đến mức thuế quan mới. Theo thông lệ, hàng hóa nhập khẩu từ nhiều quốc gia sẽ được xác định theo quy tắc xuất xứ, trong đó trọng tâm là việc sản phẩm có trải qua “sự biến đổi cơ bản” tại quốc gia cuối cùng trong chuỗi cung ứng hay không.
Trong cùng ngày Bộ Tư pháp Mỹ công bố thành lập Tổ công tác đặc biệt chống gian lận thương mại, quy định de minimis – vốn cho phép các kiện hàng nhỏ được miễn thuế – cũng chính thức bị bãi bỏ. Động thái này cho thấy Nhà Trắng đang đẩy mạnh chính sách siết chặt thuế nhập khẩu, với kỳ vọng sẽ tác động trực tiếp đến dòng hàng hóa từ Đông Nam Á và Trung Quốc vào thị trường Mỹ.
Ông James Hookham, Giám đốc Diễn đàn Chủ hàng Toàn cầu (GSF), chia sẻ với Seatrade Maritime News rằng cơ chế thuế quan mới sẽ dần ổn định trong vài tháng tới và giới chủ hàng cần sự ổn định này.
“Với việc hầu hết các nước đã áp dụng thuế quan đối ứng, mọi doanh nghiệp đều biết họ phải trả bao nhiêu và liệu có còn đáng để xuất khẩu sang Mỹ hay không,” Hookham nói, đồng thời dự báo thị trường sẽ sớm tìm được mặt bằng mới, cao hơn, khi giá cả tại Mỹ ổn định.
Ông cũng lưu ý rằng nhiều công ty đang theo đuổi chiến lược “Mỹ + 1, 2 hay 3 đối tác khác”, nhưng mọi tính toán đều phụ thuộc vào việc thuế đối với hàng Trung Quốc có được định hình rõ ràng hay không. Tuy nhiên, sự ra đời của Tổ công tác đặc biệt mới sẽ khiến những động thái này trở nên rủi ro hơn.
Trong khi đó, tác động của thuế nhập khẩu đã sớm được thể hiện rõ. Dữ liệu mới nhất từ Xeneta cho thấy lượng hàng hóa vào Mỹ đã giảm mạnh: tổng thể giảm 13,3%, trong đó tuyến bờ Tây giảm 21% và bờ Đông giảm 21% so với tháng 7. Xu hướng này được dự báo sẽ còn tiếp diễn trong tháng 9, đặc biệt khi kỳ nghỉ Quốc khánh kéo dài một tuần của Trung Quốc được dự đoán sẽ khiến sản lượng sụt giảm thêm.
Sản lượng vận tải biển từ châu Á sang Bắc Âu và Địa Trung Hải giảm lần lượt 16,4% và 14,5% kể từ cuối tháng 7, trong khi tuyến xuyên Đại Tây Dương ít biến động hơn, chỉ giảm 3,5%.
Theo dữ liệu Xeneta, đến ngày 28/8 giá cước giao ngay trung bình đã giảm xuống còn 1.852 USD/FEU cho tuyến châu Á – Bờ Tây Mỹ; 2.873 USD/FEU châu Á – Bờ Đông Mỹ; 2.811 USD/FEU Viễn Đông – Bắc Âu; 3.122 USD/FEU Viễn Đông – Địa Trung Hải; và 1.921 USD/FEU tuyến xuyên Đại Tây Dương từ Bắc Âu sang Bờ Đông Mỹ.
Ông Peter Sand, chuyên gia phân tích trưởng của Xeneta, nhận định: “Lần gần nhất giá cước ở mức thấp như vậy là trước khi căng thẳng tại Biển Đỏ leo thang, khi đó các hãng tàu đều thua lỗ nặng. Các hãng có thể vẫn kiếm được lợi nhuận lớn trong cả năm 2025, nhưng phần lợi nhuận này chủ yếu đến từ giai đoạn biến động hồi đầu năm, trong khi quý IV nhiều khả năng sẽ lại rơi vào thua lỗ.”
Chris Lin
Nguồn: seatrade-maritime
