Các nhà phân tích ngành vận tải biển cảnh báo rằng chênh lệch cung – cầu sẽ tiếp tục nới rộng cho đến khi đạt đỉnh vào năm 2028, do số lượng đơn đặt hàng tàu tiếp tục tăng trong khi hoạt động phá dỡ gần như dừng lại.
Báo cáo thống kê đội tàu theo quý của Braemar ước tính đã có tổng cộng 2,3 triệu TEU được đặt đóng trong nửa đầu năm nay, mức giảm nhu cầu đặt tàu của các hãng chỉ ở mức nhẹ so với con số khổng lồ 3,8 triệu TEU trong nửa cuối năm 2024.
Một đặc điểm nổi bật của thị trường đặt đóng tàu quý II là sự tập trung mạnh vào các tàu khu vực và tàu sub-panamax.
Braemar cho biết các khoản đầu tư đóng mới tàu container cỡ lớn như neo-panamax và ULCS vẫn xuất hiện trong năm 2025, nhưng xu hướng chuyển sang tập trung vào tàu cỡ nhỏ đang ngày càng rõ rệt.
Năm ngoái có 159 tàu từ 14.000 TEU trở lên được đặt hàng, so với 77 tàu trong nửa đầu năm 2025, cho thấy tốc độ đặt tàu lớn chỉ giảm nhẹ.
Tuy nhiên, đối với tàu feeder và tàu container khu vực lên đến 4.000 TEU, “sự gia tăng trong năm 2025 là rõ ràng”. Trong sáu tháng đầu năm, số lượng đơn đặt hàng là 74, chỉ kém một chút so với tổng số 80 đơn đặt hàng của cả năm 2024.
Braemar ước tính đội tàu cỡ nhỏ hiện chiếm khoảng 32% số tàu đã hơn 20 năm tuổi và có thể tăng lên 45–50% vào năm 2030.
Tổng thể, làn sóng đầu tư đóng tàu mới mạnh mẽ đã đẩy sổ đặt hàng toàn cầu lên mức 9,6 triệu TEU tính đến ngày 1/7, tương đương 30,5% công suất đội tàu đang hoạt động.
Do độ trễ giữa thời điểm đặt và giao tàu, riêng năm 2028 dự kiến sẽ có 3,3 triệu TEU được bàn giao, trong khi tốc độ tăng trưởng ròng của đội tàu bình quân đạt 7,3%.
Chuyên gia phân tích thị trường container Jonathan Roach từ Braemar cảnh báo: “Chương trình tái cơ cấu đội tàu quy mô lớn này, kết hợp với triển vọng tăng trưởng thương mại yếu, sẽ khiến chênh lệch cung – cầu ngày càng nới rộng”.
Ông Roach ước tính tình trạng dư thừa công suất đội tàu container sẽ duy trì trung bình ở mức 27% mỗi năm trong giai đoạn 2025–2028, riêng năm nay dự kiến ở mức 18% và năm 2026 là 19%.
Điều này càng trầm trọng hơn khi Alphaliner báo cáo rằng số tàu container được bán để phá dỡ trong nửa đầu năm 2025 giảm xuống mức không đáng kể, chỉ có 10 tàu với tổng công suất 5.454 TEU được phá dỡ, so với 48.600 TEU cùng kỳ năm 2024.
Báo cáo mới nhất của Alphaliner nhấn mạnh: “Với tình trạng gần như không có tàu chạy không tải và không có sự gián đoạn nào trong đội tàu container, hoạt động phá dỡ tàu gần như tê liệt.
Alphaliner cho rằng các chủ tàu ngần ngại loại bỏ tàu cũ do thị trường giá cước và thuê tàu vẫn đang ở mức khả quan, được hỗ trợ bởi việc chuyển hướng qua mũi Hảo Vọng và lưu lượng hàng hóa ổn định trên toàn cầu.
Họ dự báo hoạt động phá dỡ tàu sẽ tiếp tục ở mức thấp trong thời gian tới, do việc chuyển hướng qua mũi Hảo Vọng tiếp tục làm tăng mạnh nhu cầu tính theo TEU-dặm, trong khi nguồn tàu cho thuê khan hiếm.
Alphaliner giải thích thêm, việc giữ lại tàu cũ cũng là bài học từ những gián đoạn trong vài năm qua (Covid, khủng hoảng Biển Đỏ, thuế quan, tắc nghẽn, đình công, đứt gãy chuỗi cung ứng), cho thấy việc có đội tàu “dư phòng” là cần thiết để đối phó với các tình huống bất ngờ.
Ông Roach kết luận: “Sự bất định gia tăng sẽ đóng vai trò lớn trong vài năm tới và những diễn biến bất ngờ có thể ảnh hưởng dây chuyền đến nền kinh tế toàn cầu cũng như vận mệnh của ngành vận tải container.”
Braemar dự báo chu kỳ lợi nhuận hiện tại của các hãng tàu sẽ chạm đáy vào năm 2028, trùng với thời điểm hoạt động qua Biển Đỏ được nối lại và lượng lớn tàu mới được bàn giao.
Chris Lin
Nguồn: gcaptain
