Tuy nhiên, tình trạng bất ổn chính sách kéo dài, căng thẳng địa chính trị và dấu hiệu tăng trưởng toàn cầu chậm lại đang đặt ra nhiều rủi ro cho thương mại toàn cầu trong nửa cuối năm.
Theo báo cáo mới nhất của Hội nghị Liên Hợp Quốc về Thương mại và Phát triển (UNCTAD) công bố ngày 8/7, thương mại toàn cầu đã tăng khoảng 300 tỷ USD trong nửa đầu năm 2025, dù tốc độ tăng trưởng có phần chậm lại.
Trong quý I, thương mại toàn cầu tăng khoảng 1,5% và dự kiến đạt 2% trong quý II; thương mại dịch vụ tiếp tục là động lực chính với mức tăng 9% trong 4 quý gần nhất. Giá hàng hóa tăng nhẹ cũng góp phần đẩy giá trị thương mại lên cao, trong khi khối lượng giao dịch thực tế chỉ tăng khoảng 1%.
Global trade expanded by an estimated $300 billion in the first half of 2025, despite a slower pace of growth, according to the latest Global Trade Update released on 8 July by UN Trade and Development (UNCTAD).
Các nền kinh tế phát triển lấy lại vị thế dẫn đầu về tăng trưởng thương mại
Các nền kinh tế phát triển đã vượt qua các nước đang phát triển trong quý đầu tiên của năm 2025, đảo ngược xu hướng gần đây vốn nghiêng về các nước thuộc Nam bán cầu. Sự thay đổi này được thúc đẩy bởi mức tăng 14% trong nhập khẩu của Hoa Kỳ và mức tăng 6% trong xuất khẩu của Liên minh châu Âu.
Ngược lại, các nước đang phát triển ghi nhận mức giảm 2% trong nhập khẩu. Thương mại Nam–Nam nhìn chung trì trệ, mặc dù châu Phi đi ngược xu hướng với xuất khẩu tăng 5% và thương mại nội vùng tăng 16% so với cùng kỳ năm trước.
Mất cân đối thương mại toàn cầu gia tăng
Tình trạng mất cân đối thương mại toàn cầu ngày càng nghiêm trọng trong bốn quý vừa qua, khi Mỹ ghi nhận mức thâm hụt lớn hơn, trong khi Trung Quốc và Liên minh châu Âu tiếp tục gia tăng thặng dư thương mại.
Các chênh lệch song phương cũng nới rộng giữa Mỹ và các đối tác chủ chốt, bao gồm Trung Quốc (thâm hụt 360 tỷ USD mỗi năm), EU (276 tỷ USD) và Việt Nam (116 tỷ USD).
Triển vọng đầy bất định khi thương mại đối mặt với rủi ro chính sách và địa chính trị
Báo cáo cảnh báo rằng thương mại toàn cầu trong nửa cuối năm 2025 sẽ gặp nhiều lực cản gia tăng, giữa lúc bất ổn chính sách kéo dài, căng thẳng địa chính trị leo thang và các dấu hiệu tăng trưởng toàn cầu chững lại.
Các mức thuế mới của Mỹ – bao gồm mức cơ bản 10% cùng thuế bổ sung với thép và nhôm – đã làm gia tăng nguy cơ phân mảnh thương mại. Dù các biện pháp trả đũa đến nay vẫn còn hạn chế, một làn sóng hành động đơn phương tiếp theo có thể khiến căng thẳng leo thang, lan sang các nước thứ ba và làm gián đoạn chuỗi cung ứng.
Các khoản trợ cấp trong nước và chính sách công nghiệp thiên về hướng nội cũng được dự báo sẽ gia tăng, đặc biệt trong các lĩnh vực chiến lược và công nghệ cao. Những biện pháp này có thể làm gián đoạn các mạng lưới sản xuất có tính liên kết cao, khi sự bất ổn ở một mắt xích lan sang toàn chuỗi.
Tuy vậy, vẫn có những dấu hiệu tích cực: chỉ số cước vận tải đã phục hồi sau mức đáy đầu năm 2025, hội nhập khu vực đang được củng cố và thương mại dịch vụ có thể tiếp tục duy trì đà tăng trưởng vững chắc.
UNCTAD cho biết khả năng duy trì sức chống chịu trong nửa cuối năm 2025 sẽ phụ thuộc vào “sự rõ ràng trong chính sách, diễn biến địa kinh tế và khả năng thích ứng của chuỗi cung ứng.”
Chris Lin
Nguồn: unctad
