Tàu container "Ever Goods" treo cờ Panama đang neo tại bến xếp dỡ "Burchardkai" thuộc cảng Hamburg, Đức, ngày 8 tháng 2 năm 2025. Ảnh: REUTERS/Fabian Bimmer.
Tình trạng tắc nghẽn cảng đang trở nên nghiêm trọng hơn tại các cửa ngõ trọng yếu ở Bắc Âu và các trung tâm khác, theo một báo cáo mới cho biết các cuộc chiến thương mại có thể lan rộng sự gián đoạn hàng hải sang châu Á và Hoa Kỳ, đẩy giá cước vận tải biển tăng cao.
Thời gian chờ vào cầu cảng đã tăng 77% tại Bremerhaven (Đức) từ cuối tháng 3 đến giữa tháng 5, theo báo cáo ngày thứ Sáu của Drewry – công ty tư vấn hàng hải có trụ sở tại London. Trong cùng khoảng thời gian, thời gian chờ tăng 37% tại Antwerp và 49% tại Hamburg; Rotterdam và Felixstowe (Anh) cũng ghi nhận thời gian chờ lâu hơn.
Nguyên nhân chính là tình trạng thiếu lao động và mực nước thấp trên sông Rhine, cản trở lưu thông bằng sà lan giữa cảng biển và các điểm nội địa. Tình hình càng trở nên nghiêm trọng khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tạm thời hoãn mức thuế 145% áp lên hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, khiến nhu cầu vận chuyển hàng hóa giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tăng sớm hơn dự kiến.
Việc chậm trễ tại cảng đang kéo dài thời gian vận chuyển, làm gián đoạn kế hoạch kiểm soát hàng tồn kho và buộc các chủ hàng phải trữ hàng nhiều hơn, Drewry nhận định. Thêm vào đó, tuyến thương mại xuyên Thái Bình Dương hướng tây sang Đông đang có dấu hiệu bước vào mùa cao điểm sớm, được thúc đẩy bởi lệnh tạm dừng áp thuế trong 90 ngày giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, dự kiến kết thúc vào ngày 14 tháng 8.
Báo cáo cũng cho biết các xu hướng tương tự đang diễn ra tại Thâm Quyến (Trung Quốc), cũng như Los Angeles và New York (Hoa Kỳ), nơi số lượng tàu container chờ cập cầu đã tăng kể từ cuối tháng 4.
Ông Rolf Habben Jansen, Giám đốc điều hành Hapag-Lloyd AG (có trụ sở tại Hamburg), chia sẻ trong một buổi hội thảo trực tuyến tuần trước rằng mặc dù ông đã thấy một số dấu hiệu cải thiện gần đây tại các cảng châu Âu, nhưng phải mất “thêm từ sáu đến tám tuần nữa để kiểm soát được tình hình”.
Tuy nhiên, Torsten Slok – Kinh tế trưởng của Apollo Management – lưu ý trong một ghi chú hôm Chủ nhật rằng thỏa thuận ngừng áp thuế giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc gần hai tuần trước vẫn chưa tạo ra làn sóng tàu qua Thái Bình Dương.
“Điều này đặt ra câu hỏi: Liệu mức thuế 30% đối với Trung Quốc vẫn còn quá cao? Hay các doanh nghiệp Hoa Kỳ đơn giản chỉ đang chờ xem liệu mức thuế có tiếp tục giảm trước khi tăng lượng hàng xuất? ” Slok viết.
Tranh chấp giữa EU – Hoa Kỳ
Các mức thuế từ Hoa Kỳ – cùng với những lời đe dọa và thỏa thuận tạm thời – khiến các nhà nhập khẩu và xuất khẩu khó cân đối đơn hàng, dẫn đến biến động bất thường trong nhu cầu. Đối với các hãng tàu, điều này đồng nghĩa với việc bị chậm trễ và chi phí tăng cao, kéo theo nhu cầu tăng giá cước.
Đòn giáng mới nhất vào khả năng dự báo xảy ra hôm thứ Sáu, khi Tổng thống Trump đe dọa sẽ áp mức thuế 50% lên Liên minh châu Âu vào ngày 1 tháng 6 – một động thái có thể làm đảo lộn thương mại xuyên Đại Tây Dương.
“Bất ổn chính sách gia tăng sẽ trở thành một loại chi phí tổn thất trọng tải cho hoạt động toàn cầu do làm tăng rủi ro trong các quyết định chi tiêu,” Oxford Economics cho biết trong một ghi chú nghiên cứu hôm thứ Bảy. Đức, Ireland, Ý, Bỉ và Hà Lan là những nước dễ bị tổn thương nhất, xét theo tỷ lệ xuất khẩu sang Hoa Kỳ so với GDP của họ.
Bloomberg Economics cho biết trong một ghi chú khác hôm thứ Sáu rằng “việc áp thuế bổ sung 50% có thể khiến xuất khẩu của EU sang Hoa Kỳ đối với tất cả các mặt hàng bị áp thuế đáp trả giảm gần bằng 0 – đồng nghĩa với việc tổng kim ngạch xuất khẩu từ EU sang Hoa Kỳ sẽ giảm hơn một nửa”.
Sự bất định gia tăng về việc liệu Tổng thống Trump có thực sự thực hiện lời đe dọa áp thuế quy mô lớn như vậy hay lại tiếp tục hoãn lại giống như đã làm với Trung Quốc càng làm gia tăng áp lực lên ngành vận tải biển.
Các hãng tàu như MSC Mediterranean Shipping Co. – hãng vận tải container lớn nhất thế giới – đã công bố tăng giá cước cơ bản và phụ phí mùa cao điểm bắt đầu từ tháng 6 cho hàng hóa từ châu Á.
Trong các tuần tới, những điều chỉnh này nhiều khả năng sẽ tiếp tục đẩy giá cước vận tải biển giao ngay tăng cao, khi chi phí vận tải vẫn đang bị chi phối bởi bất ổn địa chính trị toàn cầu.
Các tàu chở hàng vẫn đang chủ yếu tránh Biển Đỏ – nơi lực lượng Houthi tại Yemen bắt đầu tấn công tàu thuyền từ cuối năm 2023 – và thay vào đó di chuyển vòng qua miền nam châu Phi để vận chuyển hàng hóa trên các tuyến nối châu Á, châu Âu và Hoa Kỳ.
Trong hội thảo trực tuyến, ông Habben Jansen cho biết việc đi qua Biển Đỏ hiện vẫn không an toàn và nếu sau này có thể nối lại tuyến qua Kênh đào Suez thì cũng phải thực hiện một cách từ từ, có thể mất vài tháng, nhằm tránh việc các cảng bị quá tải vì lưu lượng tàu tăng đột biến.
“Nếu chúng ta chuyển toàn bộ đội tàu quay lại Suez chỉ trong một ngày, chúng ta sẽ tạo ra tắc nghẽn nghiêm trọng tại nhiều cảng”, ông Habben Jansen nói. “Vì vậy, cách tiếp cận của chúng tôi là nếu có thể thực hiện được, thì phải làm dần dần để các cảng không bị sụp đổ – vì điều đó không có lợi cho bất kỳ ai”.
Ngọc Quỳnh
Nguồn: gcaptain
