Quốc kỳ Mỹ và Trung Quốc xuất hiện trong hình minh họa chụp ngày 20 tháng 3 năm 2025
Các thị trường dường như đang nhanh chóng gạt bỏ cuộc xung đột thương mại Mỹ - Trung mới nhất, cũng nhanh như khi họ phản ứng ban đầu. Chỉ số CSI 300 của Trung Quốc đã tăng 1,4% trong năm nay, đánh dấu sự phục hồi hoàn toàn sau cú sụt giảm mạnh hồi đầu tháng 4, khi Tổng thống Donald Trump công bố mức thuế đối ứng 34% đối với hàng hóa Trung Quốc, dẫn đến các biện pháp trả đũa lên tới ba chữ số. Tuy nhiên, các mức thuế trả đũa đã bị hủy bỏ và thuế đối ứng được tạm hoãn trong 90 ngày, đưa mức thuế chính thức trở lại 10%, ngang bằng với các quốc gia khác.
Trên thực tế, mức thuế mà Trung Quốc đang phải chịu cao hơn nhiều. Gánh nặng đối với Bắc Kinh đã sẵn nặng ngay từ đầu nhiệm kỳ hai của ông Trump, với mức thuế hiệu lực khoảng 11% do ảnh hưởng từ cuộc chiến thương mại trước đó. Gần như ngay lập tức, Nhà Trắng tiếp tục áp thêm 20% thuế đối với hàng hóa Trung Quốc, với lý do lo ngại về vấn đề fentanyl. Khi cộng dồn với các mức thuế diện rộng trước đó, tổng mức thuế thực tế lên tới hơn 40%.
Chính quyền Mỹ có áp dụng một số miễn trừ đối với các mặt hàng như điện thoại thông minh, máy tính và thiết bị điện tử khác. Tuy nhiên, khi tính cả các biện pháp thuế toàn cầu mới, như thuế đối với thép, mức thuế hiệu lực hiện nay vào khoảng 32%, theo ước tính của Fitch – cao gấp hơn hai lần mức trung bình toàn cầu, vốn chỉ khoảng 13%.
Những người lạc quan có thể cảm thấy được khích lệ bởi tốc độ mà Bắc Kinh và Washington đã hủy bỏ các mức thuế trả đũa. Tuy nhiên, cho đến nay, ngoại trừ một thỏa thuận sơ bộ và mang tính thử nghiệm với Vương quốc Anh, Mỹ vẫn chưa đạt được tiến triển đáng kể nào trong các cuộc đàm phán với các đối tác thương mại khác, khi thời hạn 90 ngày đang đến gần vào đầu tháng 7.
Tệ hơn nữa, ngay sau khi Mỹ miễn trừ thuế cho một số mặt hàng điện tử vào ngày 13/4, ngày hôm sau chính quyền lại mở cuộc điều tra an ninh quốc gia đối với nhập khẩu chất bán dẫn. Nếu cuộc điều tra này dẫn đến thu hẹp các diện miễn trừ, mức thuế hiệu lực đối với Trung Quốc có thể còn tăng cao hơn, khiến các cuộc đàm phán vốn đã căng thẳng trở nên phức tạp hơn.
Những bên có lợi ích trực tiếp trong cuộc chơi không kỳ vọng sẽ sớm có một thỏa thuận giúp khôi phục trạng thái như trước. Theo Reuters, Apple dự định chuyển phần lớn hoạt động sản xuất iPhone cho thị trường Mỹ sang Ấn Độ. Tuần trước, Allan Wong, CEO của hãng đồ chơi VTech (Hồng Kông) – một trong những nhà cung cấp lớn nhất thế giới cho Walmart – cũng cho biết với Financial Times rằng ông dự định chuyển toàn bộ sản xuất dành cho thị trường Mỹ ra khỏi Trung Quốc trước cuối năm sau.
Các nhà sản xuất khác – từng bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự bất ổn kéo dài trong cuộc chiến thương mại của ông Trump giai đoạn 2018–2020 – hiện cũng đang lên kế hoạch di dời sản xuất theo hướng tương tự, theo các báo cáo từ Nikkei và nhiều nguồn tin khác.
Dù giới đầu tư có vẻ đang kỳ vọng vào một giải pháp nhanh chóng, nhưng thực tế căng thẳng hiện nay cho thấy điều đó khó có thể xảy ra trong ngắn hạn.
Chris Lin
Nguồn: Reuter
