Vào thứ 6 vừa qua, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã quyết định bãi bỏ thuế đối với hơn 200 mặt hàng thực phẩm, trong đó có các sản phẩm thiết yếu như cà phê, thịt bò, chuối và nước cam, trong bối cảnh lo ngại ngày càng tăng của người tiêu dùng về giá thực phẩm tăng cao.
Các miễn trừ mới có hiệu lực hồi tố từ nửa đêm thứ Năm đã đánh dấu bước đảo chiều đáng kể trong chính sách của ông Trump, người lâu nay vẫn khẳng định rằng loạt thuế nhập khẩu diện rộng được áp đặt từ đầu năm không phải là nguyên nhân gây ra lạm phát.
Khi được hỏi về quyết định này trên chuyên cơ Air Force One tối thứ Sáu, ông Trump thừa nhận mức thuế do mình áp đặt “trong một số trường hợp” có thể khiến giá hàng hóa tăng. Tuy vậy, ông vẫn khẳng định nền kinh tế Mỹ “hầu như không có lạm phát”.
Trong khi đó, đảng Dân chủ vừa giành loạt chiến thắng trong các cuộc bầu cử cấp tiểu bang và địa phương tại Virginia, New Jersey và thành phố New York, trong bối cảnh lo ngại của cử tri về khả năng chi trả – đặc biệt là giá thực phẩm tăng cao – trở thành chủ đề nổi bật.
Tổng thống Trump cũng cho biết với các phóng viên trên chuyên cơ Air Force One rằng ông sẽ thúc đẩy khoản hỗ trợ 2.000 đô la Mỹ dành cho người dân có thu nhập thấp và trung bình, với nguồn kinh phí lấy từ doanh thu thuế quan vào một thời điểm nào đó trong năm tới. “Các mức thuế cho phép chúng ta chi trả một khoản ‘cổ tức’ nếu muốn. Giờ chúng ta sẽ thực hiện khoản cổ tức này và đồng thời giảm nợ,” ông nói.
Chính quyền Trump hôm thứ Năm đã công bố các thỏa thuận thương mại khung mà sau khi hoàn tất sẽ xóa bỏ thuế quan đối với một số mặt hàng thực phẩm và hàng nhập khẩu khác từ Argentina, Ecuador, Guatemala và El Salvador. Giới chức Mỹ cho biết họ đang hướng tới việc đạt thêm các thỏa thuận mới trước khi năm nay kết thúc.
Danh mục được công bố hôm thứ Sáu bao gồm những mặt hàng mà người tiêu dùng Mỹ mua thường xuyên cho bữa ăn gia đình, nhiều sản phẩm trong số đó đã ghi nhận mức tăng giá hai chữ số so với cùng kỳ năm trước. Danh sách hơn 200 mặt hàng từ cam, quả açaí, ớt bột paprika đến ca cao, các loại hóa chất dùng trong chế biến thực phẩm, phân bón và thậm chí cả bánh thánh lễ.
Nhà Trắng trong bản thông tin về sắc lệnh cho biết quyết định này được đưa ra sau “những tiến triển đáng kể mà Tổng thống đã đạt được trong việc đảm bảo các điều khoản mang tính đối ứng hơn trong các mối quan hệ thương mại song phương.”
Bản thông tin cho biết ông Trump quyết định miễn thuế cho một số mặt hàng thực phẩm vì chúng không được trồng hoặc chế biến tại Hoa Kỳ, cùng với việc đã hoàn tất chín thỏa thuận khung , hai thỏa thuận cuối cùng thương mại song phương mang tính tương hỗ đối ứng và hai thỏa thuận đầu tư.
Theo dữ liệu Chỉ số Giá tiêu dùng (CPI), giá thịt bò xay trong tháng 9, thời điểm có số liệu mới nhất, đã tăng gần 13%, còn giá bít tết cao hơn gần 17% so với cùng kỳ năm trước. Đây đều là mức tăng mạnh nhất trong hơn ba năm, kể từ giai đoạn lạm phát tiến sát đỉnh dưới thời người tiền nhiệm của ông Trump, Tổng thống Joe Biden.
Dù là một trong những nhà sản xuất thịt bò lớn, Mỹ vẫn đối mặt tình trạng thiếu nguồn cung gia súc kéo dài trong những năm gần đây, khiến giá thịt bò duy trì ở mức cao.
Giá chuối tăng khoảng 7%, trong khi cà chua tăng 1%. Tính chung, chi phí thực phẩm tiêu thụ tại nhà trong tháng 9 đã tăng 2,7%.
Nhiều loại thịt bò xay được bày bán trong quầy thịt tại chợ Eastern Market ở Washington, Mỹ, ngày 14/8/2024
Các miễn trừ thuế quan nhận được nhiều lời khen ngợi từ các hiệp hội ngành hàng, dù một số nhóm bày tỏ thất vọng khi sản phẩm của họ không nằm trong diện được miễn.
“Động thái hôm nay sẽ hỗ trợ người tiêu dùng – những người hy vọng giá một tách cà phê buổi sáng sẽ trở nên phải chăng hơn – đồng thời giúp các nhà sản xuất Mỹ, vốn sử dụng nhiều mặt hàng này trong chuỗi cung ứng và dây chuyền sản xuất của họ,” bà Leslie Sarasin, Chủ tịch Hiệp hội Công nghiệp Thực phẩm FMI, cho biết trong một tuyên bố.
Chủ tịch Hội đồng Rượu chưng cất (Distilled Spirits Council), ông Chris Swonger, cho rằng việc loại trừ rượu mạnh từ Liên minh châu Âu và Anh khỏi danh sách miễn thuế “là một đòn giáng nữa vào ngành dịch vụ nhà hàng khách sạn của Mỹ, ngay khi mùa lễ hội quan trọng đang đến gần.”
“Scotch, Cognac và Irish Whiskey đều là những sản phẩm nông nghiệp giá trị gia tăng và không thể sản xuất tại Hoa Kỳ,” ông Swonger nói thêm.
Khi được hỏi liệu còn điều chỉnh nào khác trong kế hoạch hay không, ông Trump nói với các phóng viên trên chuyên cơ Air Force One rằng: “Tôi nghĩ là không cần thiết.”
“Chúng tôi chỉ thực hiện một phần nới lỏng nhỏ,” ông nói. “Giá cà phê trước đây hơi cao, nhưng trong thời gian rất ngắn tới đây sẽ giảm xuống mức thấp hơn.”
Ưu tiên mới: Giảm gánh nặng chi phí
Tổng thống Trump đã làm đảo lộn hệ thống thương mại toàn cầu khi áp mức thuế cơ bản 10% đối với hàng nhập khẩu từ mọi quốc gia, cùng với các sắc thuế bổ sung khác nhau tùy từng tiểu bang.
Trong những tuần gần đây, Tổng thống Trump liên tục nhấn mạnh vấn đề khả năng chi trả, đồng thời khẳng định bất kỳ chi phí nào tăng lên đều xuất phát từ các chính sách do cựu Tổng thống Biden ban hành, chứ không phải từ chính sách thuế quan của ông.
Người tiêu dùng vẫn tỏ ra bức xúc trước giá thực phẩm ở mức cao, mà theo các chuyên gia kinh tế, một phần nguyên nhân đến từ các mức thuế nhập khẩu và có thể tiếp tục tăng trong năm tới khi các doanh nghiệp bắt đầu chuyển toàn bộ chi phí thuế quan vào giá bán.
Thành viên Đảng Dân chủ capa cao trong Ủy ban Tài chính và Thuế vụ Hạ viện Richard Neal, nhận định chính quyền Trump đang “dập ngọn lửa mà chính họ châm lên rồi gọi đó là sự tiến bộ.”
“ Chính quyền ông Trump cuối cùng cũng đã thừa nhận điều mà tất cả chúng ta đều biết ngay từ đầu: cuộc chiến thương mại của ông Trump đang đẩy chi phí lên cao đối với người dân,” ông Neal nói trong một tuyên bố. “Kể từ khi các mức thuế này được áp dụng, lạm phát đã tăng lên và sản xuất liên tục sụt giảm qua từng tháng.”
Chris Lin
Nguồn: reuter
