Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi bắt tay khi tham dự họp báo chung tại Nhà Trắng ở Washington, D.C., Mỹ, ngày 13 tháng 2 năm 2025. Ảnh: REUTERS.
Việc Tổng thống Mỹ Donald Trump điều chỉnh lại chiến lược thương mại “Trung Quốc cộng một” của thế giới không tạo ra bên thắng hay thua rõ rệt. Quyết định hôm thứ Tư áp thuế 25% lên hàng nhập khẩu từ Ấn Độ là đòn giáng vào quốc gia Nam Á này, nhưng nếu mức thuế này được duy trì, Ấn Độ vẫn có thể là điểm đến sản xuất hấp dẫn cho các tập đoàn toàn cầu như Apple.
Khác với một số lãnh đạo thế giới khác, Thủ tướng Narendra Modi không đạt được thỏa thuận giảm mức thuế mà ông Trump đe dọa áp lên Ấn Độ, quốc gia đã xuất khẩu 87 tỷ đô la Mỹ hàng hóa sang Mỹ trong năm ngoái. Sự từ chối rõ ràng của ông Modi trong việc mở cửa thị trường nông nghiệp và sữa của Ấn Độ cho hàng Mỹ có thể là nguyên nhân; nếu làm vậy, ông sẽ đối mặt nguy cơ đụng độ với hàng triệu nông dân nghèo nhưng có ảnh hưởng chính trị mạnh mẽ.
Việc Ấn Độ được coi là bên thắng hay thua sẽ còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác. Nền kinh tế trị giá 4 nghìn tỷ đô la Mỹ này đang tìm cách thu hút các công ty muốn đa dạng hóa chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc đại lục.
Đối thủ của Ấn Độ trong cuộc đua này gồm Bangladesh, Việt Nam và phần còn lại của Đông Nam Á, và ở một mức độ nào đó là Mexico. Các đối thủ này hiện đang phải đối mặt với mức thuế nhập khẩu của Mỹ dao động từ 19% đến 40%.
Lưu ý: Riêng biệt với thuế theo ngành; hàng hóa được chuyển tải nhằm né thuế cao hơn sẽ vẫn phải chịu mức thuế cao đó
Nguồn: X, Truth Social, Reuters | U. Galani | 31 tháng 7, 2025
Xét bề ngoài, Ấn Độ hiện sẽ kém cạnh tranh hơn Việt Nam trong vai trò điểm đến sản xuất, khi Việt Nam chỉ bị ông Trump áp thuế 20%. Các nhà kinh tế của Citi ước tính mức thuế bình quân gia quyền của Ấn Độ sẽ cao hơn các nước châu Á khác khoảng 5–10 điểm phần trăm.
Vị thế của Ấn Độ là khách hàng mua năng lượng và vũ khí hàng đầu từ Nga cũng là một yếu tố bất lợi, khi ông Trump hiện đe dọa áp một mức phạt chưa xác định đối với hoạt động thương mại này. Nga chiếm tới 40% lượng dầu thô nhập khẩu của Ấn Độ và bán cho nước này mức chiết khấu ước tính lên tới 4 đô la Mỹ mỗi thùng. Từ bỏ lợi ích đó sẽ bất lợi cả về kinh tế lẫn chính trị đối với Ấn Độ.
Tuy nhiên, mối liên kết sâu rộng của Đông Nam Á với các nhà xuất khẩu và dòng vốn đầu tư từ Trung Quốc đồng nghĩa khối này cũng sẽ đối mặt với mức thuế phạt cao nếu Tổng thống Mỹ thực hiện lời đe dọa siết chặt hành vi lách thuế, hay “chuyển tải”, của các nhà xuất khẩu Trung Quốc.
Trong kịch bản này, Tổng thống Trump có thể tăng gấp đôi mức thuế đối với hàng hóa được gửi qua Việt Nam, chẳng hạn. Rủi ro này sẽ càng gia tăng nếu quan hệ Trung – Mỹ xấu đi. Một số công ty có thể bỏ qua chênh lệch thuế và tiếp tục chọn Ấn Độ vì nước này có thị trường tiêu dùng nội địa lớn và ít phụ thuộc vào Trung Quốc hơn.
Liệu ông Trump quan tâm nhiều hơn đến việc môi giới hòa bình ở Ukraine hay kiềm chế nền kinh tế lớn thứ hai thế giới vẫn còn là câu hỏi bỏ ngỏ. Kết quả là ông đã đàm phán hoặc đơn phương tuyên bố các thỏa thuận thương mại áp mức thuế khác nhau cho tất cả các quốc gia thuộc chiến lược “Trung Quốc cộng một”. Lý tưởng mà nói, điều này lẽ ra sẽ mang lại sự rõ ràng cho các công ty đang trong tình trạng chờ đợi để có thể nối lại chi tiêu vốn. Nhưng những cam kết chưa thực hiện của Tổng thống Mỹ về việc trừng phạt hành vi chuyển tải và các đối tác giao thương với Nga sẽ khiến các tập đoàn toàn cầu không có vị thế tốt hơn để quyết định liệu – và bằng cách nào – tái cấu trúc chuỗi cung ứng của mình.
CHris Lin
Nguồn: Reuter
