Một góc nhìn cho thấy Nhà máy Xử lý Khí Amur của Gazprom, gần thị trấn Svobodny, vùng Amur, Nga, ngày 13 tháng 9 năm 2023
Ủy ban châu Âu cho biết sẽ đề xuất các biện pháp pháp lý vào tháng tới nhằm chấm dứt hoàn toàn việc nhập khẩu khí đốt và khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Nga vào cuối năm 2027. Động thái này nằm trong cam kết của Liên minh châu Âu chấm dứt quan hệ năng lượng kéo dài hàng thập kỷ với Nga – nhà cung cấp khí đốt hàng đầu trước đây – sau khi Moscow phát động cuộc xâm lược toàn diện Ukraine vào tháng 2/2022. Dự kiến vào tháng 6, cơ quan điều hành EU sẽ trình bày đề xuất cấm nhập khẩu khí đốt và LNG Nga còn lại theo các hợp đồng hiện hành trước thời hạn nói trên.
Ủy ban châu Âu cũng sẽ đề xuất vào tháng 6 lệnh cấm nhập khẩu khí đốt Nga theo các hợp đồng giao ngay hiện có và các thỏa thuận mới, bắt đầu có hiệu lực vào cuối năm 2025. Ủy viên Năng lượng EU Dan Jorgensen cho biết: “Kể từ tháng 2/2022, EU đã chi nhiều tiền để mua nhiên liệu hóa thạch từ Nga hơn là viện trợ cho Ukraine”. Ông khẳng định: “Điều đó rõ ràng là không thể tiếp tục”.
Trong khi Mỹ đang thúc ép Nga đàm phán hòa bình với Ukraine – điều có thể mở lại cánh cửa cho năng lượng Nga – ông Jorgensen cảnh báo rằng ngay cả khi đạt được hòa bình, việc phụ thuộc trở lại vào khí đốt Nga vẫn là lựa chọn sai lầm.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho rằng việc loại bỏ năng lượng Nga đi ngược lại lợi ích của chính EU. Ông nói: “Họ đang làm giảm tính cạnh tranh, ưu tiên các mặt hàng đắt đỏ hơn từ Mỹ và các quốc gia khác. Chỉ có thể hy vọng thế hệ chính trị gia tiếp theo của châu Âu sẽ đánh giá tình hình một cách tỉnh táo hơn.”
Hiện khoảng 19% nguồn cung khí đốt của châu Âu vẫn đến từ Nga, thông qua đường ống TurkStream và các lô hàng LNG, giảm mạnh so với mức khoảng 45% trước năm 2022. Brussels đã bày tỏ sẵn sàng mua thêm LNG từ Mỹ để thay thế khí Nga – điều mà Tổng thống Donald Trump đã yêu cầu nhằm thu hẹp thặng dư thương mại của EU với Hoa Kỳ. Kế hoạch của EU đã được Reuters đưa tin sơ bộ trước đó.
CẦN SỰ PHÊ DUYỆT
Các đề xuất lập pháp mới của EU phải được Nghị viện châu Âu và đa số tăng cường các quốc gia thành viên thông qua. EU đã áp lệnh trừng phạt đối với than đá và phần lớn dầu mỏ của Nga, nhưng chưa áp dụng đối với khí đốt do sự phản đối từ Slovakia và Hungary – hai nước vẫn nhận khí qua đường ống của Nga và cho rằng việc chuyển sang nguồn thay thế sẽ làm tăng giá năng lượng. Việc thông qua các lệnh trừng phạt đòi hỏi sự đồng thuận tuyệt đối của cả 27 quốc gia thành viên EU.
Ủy ban châu Âu chưa nêu rõ https://advertisingvietnam.com/lam-moi-tu-duy-sang-tao-voi-75-y-tuong-quang-cao-an-tuong-phan-1-p22694sẽ sử dụng cơ sở pháp lý nào để cấm nhập khẩu khí đốt Nga. Ủy viên Năng lượng EU Dan Jorgensen cho biết các đề xuất có thể sẽ được xếp vào diện “bất khả kháng” – sự kiện bất ngờ cho phép doanh nghiệp thoát khỏi nghĩa vụ hợp đồng.
Tuy nhiên, các luật sư nhận định việc viện dẫn lý do bất khả kháng là không đơn giản, bởi điều này có thể khiến người mua khí đốt phải đối mặt với nguy cơ bị phạt hoặc kiện tụng. Nhiều doanh nghiệp châu Âu đang bị ràng buộc bởi hợp đồng “mua hoặc trả tiền” (take-or-pay) với Gazprom, theo đó, dù không nhận hàng, họ vẫn phải thanh toán phần lớn lượng khí đã cam kết mua.
Các tập đoàn năng lượng lớn của Pháp như TotalEnergies và Engie – hiện có hợp đồng dài hạn với Nga – từ chối bình luận ngay lập tức. Hai công ty khí đốt hàng đầu của Nga là Gazprom và Novatek cũng chưa phản hồi yêu cầu của truyền thông.
Người phát ngôn của Uniper – công ty Đức từng là nhà nhập khẩu khí đốt Nga lớn nhất châu Âu và suýt sụp đổ sau khi Moscow cắt giảm nguồn cung vào năm 2022 – cho biết hiện hãng không còn hợp đồng nào với Nga và sẽ xem xét các đề xuất mới của EU.
Ủy ban châu Âu cho biết, nhờ các dự án cung cấp LNG mới sẽ đi vào hoạt động từ năm 2026 tại các quốc gia như Mỹ và Qatar, việc loại bỏ khí đốt Nga dự kiến sẽ chỉ tác động hạn chế đến giá năng lượng tại châu Âu.
EU cũng đang đặt cược vào năng lượng tái tạo để giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Năm ngoái, khối này đã nhập khẩu 32 tỷ mét khối khí đốt Nga qua đường ống và 20 tỷ mét khối LNG Nga, trong đó khoảng 2/3 là theo hợp đồng dài hạn, còn lại là các giao dịch giao ngay (spot).
Ủy ban châu Âu cũng sẽ đề xuất các biện pháp thương mại đối với việc nhập khẩu uranium làm giàu từ Nga. Ông Jorgensen cho biết điều này trên thực tế sẽ tương đương với việc áp một loại thuế hoặc phí.
Chris Lin
Nguồn: reuter
