Dù ngành đóng tàu vẫn còn tiềm năng bước vào một siêu chu kỳ mới nhằm thay thế số lượng lớn tàu đã được bàn giao trong giai đoạn 2005 đến 2010, hãng môi giới BRS dự báo giá đóng tàu mới sẽ chững lại trong năm nay. Chủ tịch kiêm CEO của công ty, ông Gilbert Walter, nhận định: “Các nhà máy đóng tàu sẽ gặp khó khăn do sự chững lại trong hoạt động đặt hàng, ngay cả khi công suất đóng tàu bổ sung đang dần được đưa vào hoạt động”.
Walter đã viết những dòng này trong phần mở đầu của báo cáo thường niên dài 173 trang của BRS — một trong những bản báo cáo thị trường uy tín nhất trong ngành hàng hải. Ông thừa nhận rằng mình đã trì hoãn việc viết lời mở đầu đến phút chót trước khi bản in được phát hành, bởi việc dự đoán xu hướng sắp tới của thị trường vận tải biển, theo ông, chưa bao giờ khó khăn đến thế.
“Cũng giống như những tháng đầu năm 2025, phần còn lại của năm nay đang định hình là một giai đoạn đầy biến động – một bối cảnh thuận lợi cho các hoạt động đầu cơ tài sản. Giá trị tàu cũ sẽ tiếp tục suy yếu, và giá đóng tàu mới sẽ chững lại,” Walter nhận định.
Liên quan đến ngành đóng tàu, BRS cho biết trong năm 2024, thời gian giao tàu trung bình cho các suất đặt chỗ còn trống đã vượt quá 4 năm. Nguồn cung suất đóng tàu eo hẹp đã khiến nhiều nhà máy đóng tàu Trung Quốc từng ngừng hoạt động phải tái khởi động và gia tăng sản lượng.
“Trong năm 2024, Trung Quốc đã bước vào một giai đoạn mở rộng công nghiệp đóng tàu mới, gần 20 năm sau giai đoạn bùng nổ từng đưa nước này vươn lên vị thế hàng đầu trên thị trường đóng tàu quốc tế,” BRS nhận định, đồng thời cho biết: “Khi Trung Quốc củng cố vị thế thống trị trong ngành đóng tàu toàn cầu, hàng loạt kế hoạch mở rộng công suất đã được triển khai hoặc vừa hoàn tất.”
Các nhà máy đóng tàu mới hoặc được tái khởi động tại Trung Quốc bao gồm: Hubei Jinyu New Energy Shipbuilding, Three Waters New Energy Technology, Yangzhou Guoyu Shipbuilding, Jiangsu New Rongsheng Heavy Industry, Nantong Xiangyu (XMXYG), Jiangsu Soho Innovation & Technology Group, Wuhu Shipyard và Shandong Xinfa Group. Trong khi đó, nhiều nhà máy hiện hữu như Yangzijiang Shipbuilding, New Times Shipbuilding, Hengli Heavy Industry, Jiangsu New Hantong Ship Heavy Industry, Huanghai và Yamic cũng đã mở rộng quy mô. Một số cơ sở khác như Zhoushan Ning Shing Shipbuilding và Hubei Hechuang đã chính thức gia nhập sân chơi quốc tế.
Khi các kế hoạch mở rộng mới này hoàn tất, BRS ước tính năng lực đóng tàu toàn cầu sẽ tăng thêm khoảng 200 tàu mỗi năm — nâng tổng công suất từ khoảng 1.500 tàu lên gần 1.700 tàu/năm. Diễn biến này diễn ra trong bối cảnh Mỹ, quốc gia chỉ đóng được vỏn vẹn 5 tàu thương mại biển trong năm ngoái, đang xem xét áp dụng biện pháp trừng phạt đối với các tàu được đóng tại Trung Quốc khi cập cảng Mỹ.
Theo dữ liệu của BRS, hiện thế giới có khoảng 348 nhà máy đóng tàu đang hoạt động, tức là đã ký hợp đồng mới hoặc bàn giao tàu trong vòng một năm qua — chỉ bằng khoảng 50% so với mức đỉnh vào năm 2007 với khoảng 700 nhà máy.
BRS cho rằng ngành đóng tàu đã bước vào một siêu chu kỳ mới kể từ năm 2021, tương đương với giai đoạn bùng nổ từ 2003 đến 2008.
“Học thuyết này, vốn đã được chúng tôi bảo vệ suốt nhiều năm, dựa trên thực tế cần phải thay thế số lượng lớn tàu được bàn giao trong giai đoạn 2003–2008, khi sản lượng đóng tàu toàn cầu tăng từ 1.483 tàu (năm 2005) lên 2.591 tàu (năm 2010). Những tàu này sẽ bước vào tuổi đời 20–25 trong thập kỷ này và do được thiết kế, chế tạo trước cuộc cách mạng sinh thái những năm 2010, chúng cần được thay thế bằng các thế hệ tàu tiết kiệm nhiên liệu và hiệu quả hơn”, BRS giải thích.
BRS cảnh báo rằng một mối đe dọa trong tương lai đối với ngành đóng tàu chính là sự mở rộng thiếu kiểm soát, điều có thể dẫn đến tình trạng bất ổn trên thị trường. Một yếu tố khác nằm ngoài tầm kiểm soát của các nhà máy là sự hạn chế trong nguồn cung động cơ chính phù hợp.
“Các nhà sản xuất động cơ chính ngày càng trở thành nút thắt trong việc đảm bảo suất giao tàu. Một nhà máy có thể thuê bao nhiêu cơ sở tùy ý để chào suất giao sớm, nhưng sẽ không thể bàn giao tàu nếu không có động cơ chính,” BRS lưu ý.
BRS dự báo tổng khối lượng tàu đặt đóng mới trong năm nay sẽ đạt khoảng 100 triệu DWT, giảm mạnh so với mức 193 triệu DWT của năm ngoái.
“Chúng tôi dự đoán những bất ổn toàn cầu hiện nay sẽ tiếp tục kéo dài, khiến thị trường vận tải biển chịu áp lực trở lại và làm chậm các quyết định đầu tư. Làn sóng mở rộng công suất đóng tàu mới sẽ tạo ra tác động làm giảm giá tàu đóng mới, với mức giảm có thể vượt 10% trong năm 2025 tùy theo loại và kích cỡ tàu, dù vẫn còn lực cản nhất định do lượng đơn hàng đang tồn tại khá lớn,” BRS nhận định.
Tuy vậy, theo dữ liệu từ đối thủ Clarksons Research, giá tàu mới hiện vẫn ở mức cao, dù đã có dấu hiệu hạ nhiệt gần đây trong nhiều phân khúc. Chỉ số giá tàu mới của Clarksons đã giảm 1% kể từ đầu năm.
Chris Lin
Nguồn: splash247
